Thuận Châu, một điểm đến văn hóa đa dạng và phong phú, từng được biết đến với tên gọi Mường Muổi, là nơi mà cộng đồng dân tộc Thái đen đã sống lâu đời. Với hơn 85% dân số là người Thái, văn hóa dân gian, đặc biệt là dân ca Thái, đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân tại đây. Những câu hát và điệu múa dân gian không chỉ làm cho cuộc sống văn hóa trở nên đa dạng, mà còn đóng vai trò như một sợi dây gắn kết chặt chẽ cộng đồng, lan tỏa tình yêu và niềm tự hào về quê hương bản mường qua từng lời ca và tiếng hát.
Ở Thuận Châu, hầu hết mỗi cộng đồng và làng bản đều có đội văn nghệ riêng, với những giọng hát dân ca ngọt ngào và đắm thắm. Ông Lò Thanh Xuân, một nghệ nhân dân gian tại bản Lè, đã sáng tác ra hàng trăm bài thơ và dân ca Thái, được sử dụng rộng rãi khắp vùng Thuận Châu. Ông đã chia sẻ về nguồn cảm hứng và hành trình gắn bó với dân ca, bắt đầu từ việc được bố truyền dạy những áng thơ viết bằng chữ Thái, giúp ông nuôi dưỡng tình yêu sâu sắc với trường ca Thái cổ.
Toàn xã Thuận Châu hiện có trên 150 đội văn nghệ ở 75 tổ, bản, mỗi đội có từ 8 đến 15 thành viên ở các lứa tuổi khác nhau, chủ yếu là nông dân, hội viên phụ nữ, thanh niên, và người cao tuổi. Họ tham gia lao động sản xuất vào ban ngày, và tập trung tại nhà văn hóa vào buổi tối để tập luyện những tiết mục văn nghệ truyền thống.
Tại bản Pán, không khí văn hóa sôi nổi và sự gắn bó của người dân với các làn điệu dân ca và điệu múa truyền thống là điều dễ dàng cảm nhận được. Chị Lường Thị Thảo, thành viên đội văn nghệ thanh niên bản Pán, chia sẻ rằng cô tham gia đội văn nghệ từ khi còn học trung học cơ sở và càng thấy yêu hơn những điệu múa xòe, khắp Thái của dân tộc mình.
Xã Thuận Châu đã xác định xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là nền tảng quan trọng cho phát triển bền vững, và đã quan tâm đầu tư cơ sở vật chất cũng như thiết chế văn hóa để phục vụ các hoạt động tập luyện và biểu diễn văn nghệ của người dân. Hiện nay, 100% các bản và tiểu khu đều có nhà văn hóa; hỗ trợ các đội văn nghệ cơ sở mua loa, trang phục và đạo cụ cần thiết.
Ông Đỗ Ngọc Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Châu, cho biết rằng xã Thuận Châu được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Thuận Châu và các xã Chiềng Ly, Chiềng Pấc, Tông Lệnh, Thôm Mòn, trở thành một trong những địa phương có phong trào văn hóa văn nghệ rất mạnh với nhiều đội văn nghệ cơ sở hoạt động sôi nổi.
Với sự tham gia tích cực của cấp ủy, chính quyền và ý thức giữ gìn văn hóa trong từng người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, phong trào văn hóa, văn nghệ ở Thuận Châu đang thực sự trở thành động lực tinh thần quan trọng. Điều này không chỉ tạo nên bản sắc riêng biệt mà còn góp phần xây dựng nông thôn mới giàu bản sắc và phát triển du lịch cộng đồng một cách bền vững.