Một tuần đã trôi qua kể từ vụ lật tàu Vịnh Xanh58, một sự cố hàng hải đáng tiếc đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Tàu Vịnh Xanh58, chở 49 người, đã gặp phải giông lốc bất ngờ và lật giữa biển, cách bờ chỉ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km. Đáng chú ý, không có hệ thống giám sát nào hay biết về tình huống này trong khoảng 2 giờ đồng hồ.
Sự chậm trễ trong việc phát hiện tình huống khẩn cấp này được coi là một ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn… Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với các tàu du lịch là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường mà còn làm lộ ra khoảng trống lớn, thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực.
Chuyển đổi số và công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng có thể được áp dụng trong những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc. Do đó, các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Cụ thể, tất cả tàu ra khơi phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống Trung tâm Điều hành (IOC) phải được tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện các lộ trình bất thường.
Khi một tàu không về đúng giờ, hệ thống cần có cảnh báo kịp thời. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh chóng để xác định vùng tìm kiếm. Đặc biệt, trong trường hợp có mưa bão, cần có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn những tai nạn tương tự mà còn thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của chính quyền đối với sự an toàn của người dân.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, sự sống của con người không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và ‘may rủi’. Chuyển đổi số không dừng lại ở việc triển khai hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Mục tiêu của chuyển đổi số không chỉ là vẽ một bản đồ đẹp mà còn là ứng cứu người đúng lúc, trong những lúc nguy cấp.
Vì vậy, việc triển khai đồng bộ và toàn diện các giải pháp công nghệ vào quản lý và giám sát an toàn trên các phương tiện giao thông đường thủy là điều cần thiết. Để chuyển đổi số thực sự chạm đến những tình huống khẩn cấp, khốc liệt nhất và mang lại sự an toàn cho người dân, một sự phối hợp chặt chẽ và quyết liệt giữa các cơ quan, ban ngành cùng với sự đầu tư thích đáng vào công nghệ là điều không thể thiếu.