Tháng 3/1972, một trong những tạp chí có ảnh hưởng nhất tại Mỹ đã đăng tải câu hỏi: “Liệu nước Mỹ có đang phá sản?” kèm theo hình ảnh Uncle Sam với túi quần rỗng tuếch. Kể từ đó, cảnh báo về khủng hoảng nợ công đã trở thành công cụ để các nhà bán vàng và sản phẩm tài chính thổi phồng.
Cảnh báo về nợ công Mỹ</caption]
Nhưng lần này, các chuyên gia cảnh báo có lý do để lo ngại. Con số đã khác, khi tiền lãi mà chính phủ liên bang Mỹ phải trả hàng năm đã vượt mốc 1.000 tỷ USD và Quốc hội tiếp tục chi tiêu mạnh tay.
Tỷ phú, nhà quản lý quỹ đầu cơ Ray Dalio, cho rằng Mỹ còn khoảng “ba năm, cộng trừ một năm” để tránh một “cơn đau tim kinh tế”. Không chỉ có Dalio, Peter Orszag – cựu giám đốc ngân sách dưới thời Tổng thống Obama và hiện là CEO ngân hàng đầu tư Lazard, cũng thừa nhận rằng những người từng lo ngại về chi tiêu thâm hụt và mức nợ công “có vẻ đã cảnh báo sai hơi nhiều”. Nhưng giờ đây, ông lo ngại “con sói” đang thật sự đến gần.
Dự luật chi tiêu mới được Thượng viện thông qua có thể làm tăng nợ thêm 3.000 tỷ USD trong vòng 10 năm tới. Lãi suất nợ liên bang trong năm tài khóa hiện tại đã vượt qua chi phí quốc phòng, Medicaid, bảo hiểm khuyết tật và cả chương trình hỗ trợ thực phẩm cộng lại.
Nếu lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm giữ nguyên ở mức 4,4% như hiện nay trong thập kỷ tới, Mỹ sẽ phải chi thêm 1.800 tỷ USD chỉ để trả lãi. Còn nếu lợi suất tăng mạnh, CEO JPMorgan, Jamie Dimon, cảnh báo rằng điều đó có thể khiến thị trường trái phiếu “nứt vỡ”.
Hiện tại, thị trường trái phiếu vẫn khá bình tĩnh. Nhà quản lý quỹ Paul Tudor Jones gọi tình thế này là một “kayfabe kinh tế” – mọi người đều biết là “diễn” nhưng vẫn cùng tham gia vào màn kịch.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ khẳng định nước Mỹ sẽ không bao giờ vỡ nợ. Nhưng các chuyên gia chỉ ra rằng Mỹ không cần phải vỡ nợ chính thức – lạm phát cao cũng đủ để làm “xói mòn” giá trị thực của nợ, nếu Fed buộc phải can thiệp bằng cách in tiền.