Trong nỗ lực xây dựng hệ sinh thái ngành Công nghiệp bán dẫn, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một trong những trung tâm sản xuất và cung ứng bán dẫn toàn cầu. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là thiếu hụt nhân lực chất lượng cao để sẵn sàng tham gia chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Ngày 2/8, tại Công viên Phần mềm Quang Trung, Liên minh Phát triển Nguồn lực Công nghiệp bán dẫn Việt Nam (SEVINA) đã được ra mắt. Liên minh này quy tụ hàng trăm doanh nghiệp thành viên, chuyên gia trong và ngoài nước cùng các tổ chức đào tạo và cơ quan quản lý Nhà nước, với mục tiêu giải quyết bài toán nhân lực cho ngành Bán dẫn.

Đến năm 2030, Việt Nam dự kiến cần khoảng 50.000 kỹ sư ngành Bán dẫn, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Tuy nhiên, chênh lệch về chất lượng giữa cung và cầu hiện vẫn là thách thức lớn. Trên thị trường hiện có khoảng 40 công ty thiết kế vi mạch quy mô tầm cỡ, trong đó có 6 công ty Việt Nam.

TS. Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Liên minh SEVINA mang đến một mô hình mới cho ngành công nghiệp bán dẫn phát triển. Ở đó các bên cùng định hình khung năng lực và chuẩn đầu ra. Cách tiếp cận này giúp người học sẵn sàng gia nhập lực lượng lao động, mang lại lợi ích rõ rệt cho cả doanh nghiệp, sinh viên và nhà nước.

Ông Trương Gia Bảo, Chủ tịch SEVINA cho biết, Việt Nam đang đối mặt với việc thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Đây không còn là câu chuyện riêng của doanh nghiệp mà là vấn đề của toàn bộ hệ sinh thái ngành Công nghiệp bán dẫn Việt Nam. Vì vậy, để xây dựng hệ sinh thái của ngành công nghiệp này, Việt Nam cần một cách tiếp cận chủ động, bài bản để không bỏ lỡ cơ hội hội nhập để cùng vươn lên trong cuộc đua bán dẫn toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ.

Liên minh SEVINA đặt mục tiêu phát triển tối thiểu 10.000 nhân lực chất lượng cao trong 5 năm tới, đồng thời hỗ trợ thúc đẩy khởi nghiệp trong chuỗi cung ứng bán dẫn, kết nối đào tạo và chuyển giao công nghệ, xúc tiến đầu tư và đề xuất chính sách hỗ trợ ngành này phát triển.

Đại diện giới công nghệ, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam cho biết, hiện nay chìa khóa thành công trong đào tạo nhân lực ngành Bán dẫn nằm ở kết hợp chính sách, đầu tư, đào tạo và hợp tác quốc tế. Việc thành lập SEVINA là rất cần thiết khi cùng tạo ra sức mạnh tổng hợp, phát triển ngành Bán dẫn một cách bài bản và bền vững.

Tại sự kiện, Trường Cao đẳng FPT Polytechnic công bố khung chương trình đào tạo nhân lực bán dẫn theo đơn đặt hàng doanh nghiệp. Đây là bước đi quan trọng trong việc chuyển từ đào tạo cái mình có sang đào tạo cái thị trường cần, đồng thời còn mở ra cơ hội nghề nghiệp rõ ràng cho người học.

Hiện nay, Việt Nam có thể tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bán dẫn thông qua các chương trình hợp tác đào tạo và nghiên cứu. Các chuyên gia trong và ngoài nước có thể cùng nhau xây dựng chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu của ngành, từ đó giúp nâng cao chất lượng nhân lực.

Đào tạo nhân lực chất lượng cao là chìa khóa giúp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành bán dẫn. SEVINA và các bên liên quan sẽ phải cùng nhau nỗ lực để xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp này.

Cuộc đua bán dẫn toàn cầu đang ngày càng khốc liệt. Với việc thành lập SEVINA và các nỗ lực đào tạo nhân lực, Việt Nam đang sẵn sàng để vươn lên và chiếm lĩnh một phần thị phần trong ngành công nghiệp này.

Việt Nam vừa đạt được một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực bán dẫn với sự ra mắt của bản thiết kế chip ADC (Analog-to-Digital Converter) do đội ngũ kỹ sư Việt Nam tại công ty Diginal, một thành viên của CT Group, giới thiệu vào cuối tháng 6/2025. Sự kiện này đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong lĩnh vực bán dẫn tại Việt Nam và khẳng định khả năng tự chủ trong thiết kế và làm chủ công nghệ lõi.

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện và xây dựng bản sao số (digital twin) đang trở thành động lực phát triển mới, nhu cầu về các hệ thống thông minh có khả năng ‘cảm nhận’, ‘hiểu’, và ‘phản hồi’ chính xác với thế giới vật lý đang trở nên cấp thiết. Chip ADC và DAC (Digital-to-Analog Converter) đóng vai trò quan trọng như cầu nối, biến đổi tín hiệu analog như âm thanh, ánh sáng, nhiệt độ thành dữ liệu số để các vi xử lý, hệ thống AI hay FPGA có thể xử lý dễ dàng. Đồng thời, chúng thực hiện chức năng ngược lại để điều khiển các thiết bị như loa, động cơ hay các module cảm biến.

Theo đại diện của Diginal, trong lĩnh vực an ninh – quốc phòng, chip ADC và DAC đã được ứng dụng rộng rãi trong các hệ thống radar cảnh giới, vũ khí điều khiển chính xác, máy bay không người lái (UAV), cũng như các hệ thống giám sát và dẫn đường. Trong nông nghiệp thông minh, các cảm biến đo độ ẩm, nhiệt độ, chất lượng đất kết hợp với bộ chuyển đổi ADC/DAC hỗ trợ thu thập dữ liệu thời gian thực và điều khiển hệ thống tưới tiêu tự động, giúp tối ưu hóa năng suất và tiết kiệm tài nguyên.

Đối với ngành công nghiệp ôtô tự hành, chip ADC là thành phần then chốt trong hệ thống camera, cảm biến LiDAR và radar, giúp thu thập hình ảnh, khoảng cách và độ sâu của vật thể xung quanh một cách liên tục và chính xác. Dữ liệu này được chuyển thành tín hiệu số, cho phép thuật toán xử lý nhanh và đảm bảo phản ứng kịp thời với các tình huống giao thông phức tạp.

Trong lĩnh vực thiết bị điện tử tiêu dùng và ứng dụng AI, ADC/DAC giúp tạo ra trải nghiệm âm thanh sống động ở micro, tai nghe, loa thông minh, đồng thời giúp thiết bị thực tế ảo (VR) tái tạo hình ảnh và âm thanh mượt mà và chân thực. Trong y tế, sự chính xác và độ tin cậy của ADC/DAC ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Các thiết bị như siêu âm, máy đo nhịp tim, máy chụp cắt lớp vi tính (CT) hay cộng hưởng từ (MRI) đều phụ thuộc vào khả năng chuyển đổi tín hiệu analog từ cơ thể thành dữ liệu số với độ phân giải cao và nhiễu thấp.

Về mặt chiến lược, việc làm chủ công nghệ bán dẫn, đặc biệt là chip chuyển đổi ADC/DAC, chính là ‘chìa khóa’ mở ra tiềm năng xây dựng các hệ sinh thái số như đô thị thông minh, lưới điện thông minh, nông nghiệp chính xác, y tế số…

Trong giai đoạn 3 của quá trình chuyển đổi số, khi trọng tâm được đặt vào trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và tự động hóa toàn diện, khả năng số hóa thế giới thực thành dữ liệu số, xử lý theo thời gian thực với độ trễ cực thấp là yêu cầu bắt buộc. Chip ADC đóng vai trò ‘cửa ngõ’ kết nối hàng tỷ cảm biến, hỗ trợ vận hành robot công nghiệp, điều khiển phương tiện tự hành, tối ưu hóa sản xuất trong nhà máy thông minh, đồng thời cung cấp nền tảng cho các ứng dụng y tế chính xác.

Đối với Việt Nam, tự thiết kế và sản xuất chip ADC không chỉ nâng cao năng lực công nghệ lõi ở khâu thiết kế front-end và tối ưu hệ thống mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu, tăng tỷ lệ nội địa hóa, kiểm soát chất lượng và bảo mật ngay từ khâu đầu. Điều này giúp nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị toàn cầu, tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ có hàm lượng công nghệ cao, sẵn sàng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, việc chủ động làm chủ công nghệ bán dẫn còn góp phần quan trọng vào nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ an ninh quốc phòng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số.

Chip ADC không chỉ là một linh kiện điện tử mà còn được xem như ‘chìa khóa công nghệ’ giúp Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số, khẳng định vị thế và đóng góp vào quá trình chuyển đổi số toàn cầu.