Cải thiện môi trường kinh doanh – ‘bệ đỡ’ cho doanh nghiệp phát triển

Trong bối cảnh hiện nay, việc cải thiện môi trường kinh doanh không chỉ là quyết tâm chính trị mà còn là kỳ vọng lớn của cộng đồng doanh nghiệp về một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, an toàn. Điều này sẽ góp phần quan trọng vào tăng trưởng chung kinh tế-xã hội của đất nước.

Theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng uy tín, môi trường kinh doanh Việt Nam đã ghi dấu ấn với bước tiến đáng kể trên các bảng xếp hạng nhờ những cải cách hiệu quả về thủ tục hành chính, minh bạch hóa chính sách, ổn định pháp lý. Những nỗ lực này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định, tự tin mở rộng quy mô mà còn góp phần thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Tuy nhiên, để môi trường kinh doanh thật sự trở thành ‘bệ đỡ’ vững chắc cho doanh nghiệp, Chính phủ, cùng các bộ, ngành và địa phương cần tiếp tục hành động mạnh mẽ, tạo nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng bền vững của kinh tế Việt Nam trong tương lai.

Nhiều doanh nghiệp đã ghi nhận sự cải thiện trong môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Công ty trách nhiệm hữu hạn Thành Đồng, một doanh nghiệp hàng đầu của tỉnh Bắc Ninh trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm đồng chất lượng cao, đã vươn lên trở thành đối tác chiến lược của các tập đoàn điện tử hàng đầu thế giới. Giám đốc Trần Văn Hải chia sẻ, sự quyết liệt của chính quyền địa phương trong cải cách thủ tục hành chính đã giúp doanh nghiệp vượt qua nhiều khó khăn, thách thức của thị trường.

Tương tự, Phó Giám đốc Nhà máy may Hòa Thọ (Quảng Ngãi) Nguyễn Thị Mộng Hoài cũng ghi nhận và đánh giá cao sự đồng hành tích cực từ chính quyền tỉnh. Bà Hoài cho biết, chính quyền tỉnh đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thông qua chính sách ưu đãi thuê đất dài hạn, hỗ trợ đào tạo lao động, tiếp cận các chương trình vay vốn với lãi suất thấp hơn mặt bằng chung.

Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 cho thấy, phần lớn doanh nghiệp cho rằng, chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh đang có xu hướng cải thiện rõ rệt từng năm. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết bị thanh kiểm tra hơn ba lần một năm giảm còn 5%, thấp nhất từ trước đến nay; có tới 79% doanh nghiệp không gặp khó khăn khi thực hiện giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến.

Để thúc đẩy cải cách thể chế toàn diện, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP và Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8/1/2025, xác định cải cách thể chế là ‘đột phá của đột phá’ để tạo môi trường kinh doanh thông thoáng. Mục tiêu cụ thể là tăng ít nhất 10% số doanh nghiệp gia nhập thị trường năm 2025 so với năm 2024, giảm tỷ lệ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường xuống dưới 10%.

Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ và chính quyền địa phương trong việc cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm thiếu đồng bộ, chưa đủ minh bạch và chưa thật sự phù hợp thực tiễn trong hệ thống pháp luật kinh doanh. Do đó, việc cải cách thể chế và pháp luật kinh doanh cần được thúc đẩy mạnh mẽ, toàn diện hơn.

Sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới các địa phương đã giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi, đạt chuẩn quốc tế. Để duy trì đà tăng trưởng và đáp ứng kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ cùng các bộ, ngành và địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, kịp thời xây dựng, hoàn thiện pháp luật, có cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển.

Luật An toàn thực phẩm hiện hành đã được triển khai hơn 12 năm, nhưng đã bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phát triển đa dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với người tiêu dùng. Bộ Y tế đã chỉ ra rằng một số quy định trong luật hiện hành còn thiếu tính đồng bộ, nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn, chưa theo kịp sự phát triển của ngành thực phẩm và xu hướng hội nhập quốc tế.

Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm vẫn tồn tại sự chồng chéo, chưa thống nhất, dẫn đến việc giám sát, kiểm tra chất lượng thực phẩm, đặc biệt là nhóm thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung còn nhiều lỗ hổng. Công tác hậu kiểm sau khi cơ sở tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm chưa thực sự hiệu quả, trong khi tình trạng thực phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong xã hội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

Hiện tại, vẫn còn thiếu cơ chế thu hồi giấy chứng nhận hoặc tạm dừng cung cấp dịch vụ công đối với các cơ sở vi phạm. Việc phân định trách nhiệm giữa cơ sở sản xuất và đơn vị đứng tên công bố sản phẩm chưa rõ ràng, dễ gây khó khăn trong xử lý vi phạm. Trước yêu cầu cấp thiết, Bộ Y tế đã tổng kết toàn diện việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm, chỉ ra bất cập và xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) gồm 11 chương, 51 điều, đề cập đầy đủ các nội dung như quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện sản xuất, kinh doanh; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu; quảng cáo, ghi nhãn; kiểm nghiệm, đánh giá nguy cơ và quản lý rủi ro; thông tin truyền thông và vai trò quản lý nhà nước.

Để hoàn thiện dự thảo luật một cách chặt chẽ và bài bản, Bộ Y tế đã yêu cầu các bộ, ngành trung ương tiếp tục đóng góp ý kiến, đồng thời chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố nhanh chóng tham mưu cho UBND cấp tỉnh có văn bản góp ý gửi về Bộ Y tế để kịp tổng hợp, trình Chính phủ và Quốc hội đúng tiến độ. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.

Trong quá trình hoàn thiện, một trong những nội dung trọng tâm được chú ý là làm rõ đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường hậu kiểm, kiểm soát chất lượng lưu thông và áp dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu, đánh giá nguy cơ và cảnh báo rủi ro. Dự thảo cũng đề xuất tăng cường mức xử phạt hành chính, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh thực phẩm qua mạng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, nhiều ý kiến cho rằng cần có hướng dẫn chi tiết, phân loại rõ ràng các hành vi vi phạm để áp dụng mức phạt phù hợp. Những hành vi ít nghiêm trọng không nên bị xử phạt ở mức quá cao nhằm tránh gây áp lực không cần thiết cho các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hàng quán vỉa hè. Thay vào đó, cần chú trọng đến các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn chuyển đổi, nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.

Cùng với đó, việc huy động cộng đồng tham gia giám sát an toàn thực phẩm cũng được xem là giải pháp quan trọng. Các cơ chế như đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh từ người dân, khen thưởng người tố giác vi phạm sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát xã hội và thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý thực phẩm.

Ngành thuế đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác quản lý thuế, đặc biệt là trong việc triển khai hóa đơn điện tử, thu thuế thương mại điện tử và dịch vụ số. Tính đến ngày 15/7, đã có 252.635 cơ sở kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, tăng gấp 2,4 lần so với cuối năm 2024. Trong 6 tháng đầu năm 2025, có 146.032 cơ sở đăng ký, cao gấp 5 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Về thu thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử và kinh doanh trên nền tảng số, 6 tháng đầu năm 2025 đạt 98.000 tỷ đồng, tăng 58% so với cùng kỳ. Có 163 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký kê khai, nộp 5.700 tỷ đồng, tăng 41% so với năm 2024. Ngoài ra, 143.500 hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử đã kê khai, nộp thuế với số tiền 1.960 tỷ đồng.

Trong dịch vụ thuế điện tử, tỷ lệ khai thuế trực tuyến đạt trên 99%, với hơn 10 triệu hồ sơ kê khai, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Tỷ lệ nộp thuế điện tử cũng đạt trên 99%, với 2,9 triệu giao dịch, tổng số tiền 591.800 tỷ đồng, tăng 7,4% về số giao dịch và 26,3% về số thuế.

Ngành Thuế đang đẩy mạnh cải cách quản lý thuế toàn diện, coi sửa đổi Luật Quản lý thuế là trọng tâm. Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn yêu cầu ngành Thuế phải thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nâng cao thu ngân sách và phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết, ngành Thuế đề ra 9 nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm phấn đấu thu ngân sách vượt chỉ tiêu, triển khai mô hình thuế 3 cấp, xây dựng Luật Quản lý thuế mới và tham gia sửa đổi các luật liên quan. Ngành Thuế cũng áp dụng cơ chế đánh giá công chức qua phản hồi của người nộp thuế, cắt giảm 45% thủ tục hành chính, đổi mới công tác dự báo ngân sách và xây dựng 4 nền tảng gồm lãnh đạo chỉ đạo, cam kết hỗ trợ người nộp thuế, phối hợp liên ngành và nâng cao năng lực nội bộ.

Để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ, ngành Thuế sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai hóa đơn điện tử, thu thuế thương mại điện tử và dịch vụ số. Đồng thời, ngành Thuế sẽ tập trung vào việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống thuế điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Trước những thách thức và cơ hội trong thời gian tới, ngành Thuế cần tiếp tục tăng cường công tác quản lý thuế, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số sẽ là một trong những yếu tố quan trọng giúp ngành Thuế đạt được mục tiêu đề ra.