Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, việc đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật (NKT), đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Quá trình chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để người dân tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện hơn thông qua các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính tiếp cận cho NKT, các nền tảng số cần được thiết kế và triển khai theo các tiêu chuẩn quốc tế về tiếp cận.

Trên thế giới, các tiêu chuẩn như WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) đã được áp dụng rộng rãi để hướng dẫn thiết kế website và ứng dụng di động thân thiện với NKT. Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước áp dụng chuẩn WCAG 1.0 và khuyến khích áp dụng phiên bản 2.0 và 2.1. Tuy nhiên, thông tư này chưa được triển khai rộng rãi và đã lạc hậu so với phiên bản mới nhất WCAG 2.2, dẫn đến việc NKT vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các nền tảng số.

Hội Người mù Việt Nam cho biết, trong năm 2024, Hội đã phối hợp với UNDP và nhận tài trợ từ Đại sứ quán Na Uy để triển khai dự án ‘Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam’. Dự án đã tiến hành đánh giá mức độ tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử thuộc Quốc hội, Chính phủ và 18 bộ, ngành. Kết quả đánh giá cho thấy, mặc dù một số đơn vị đã thay đổi cấu trúc cổng thông tin sau quá trình sắp xếp bộ máy, nhưng tính tiếp cận cho NKT vẫn hầu như chưa được cải thiện.

Dự án sẽ hỗ trợ thí điểm chỉnh sửa hai cổng thông tin điện tử để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí tiếp cận, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với thông lệ quốc tế. Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam, cho biết việc người khuyết tật có thể tiếp cận các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân và sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Để cải thiện tình hình, bà Đinh Việt Anh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận theo xu hướng quốc tế hiện nay là WCAG 2.1 hoặc WCAG 2.2 ở mức AA, và đưa tiêu chí đảm bảo tính tiếp cận này vào chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.

Ông Cù Kim Long, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng đồng quan điểm rằng đảm bảo tính tiếp cận cho người khuyết tật trong dịch vụ công trực tuyến không phải là điều tốn kém hay phức tạp, mà là hành động thiết thực thể hiện tinh thần bao trùm và nhân văn trong quá trình chuyển đổi số. Ông Long đề xuất cần đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm việc quán triệt nguyên tắc ‘tiếp cận từ đầu’ trong quá trình thiết kế nền tảng số, và tham vấn người sử dụng để đảm bảo mọi thay đổi xuất phát từ nhu cầu thực tế.

Chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng. Việc nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội số toàn diện và bền vững.

Trong kỷ nguyên số, việc chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của con trẻ đang trở thành một thách thức lớn đối với nhiều phụ huynh. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và tư vấn tâm lý trực tuyến đang nổi lên như những công cụ đắc lực giúp giảm gánh nặng quản lý và mang đến sự chăm sóc liền mạch cho học sinh.

Nhiều bậc cha mẹ hiện nay đang phải đối mặt với những lo toan về sức khỏe của con, đặc biệt khi con bước vào lứa tuổi đến trường. Việc quản lý hồ sơ sức khỏe thủ công tạo ra gánh nặng vô hình, khiến phụ huynh khó có cái nhìn tổng quan và liên tục về quá trình phát triển thể chất của con. Chị Trần Lan Anh, 38 tuổi, tại TPHCM, chia sẻ rằng cô thường xuyên phải về muộn do công việc bận rộn, khiến cô không nhớ nổi hồ sơ khám sức khỏe của con để đâu. Cô mong muốn có một ứng dụng lưu trữ toàn bộ thông tin sức khỏe của con, từ lịch tiêm chủng, lịch sử dị ứng đến kết quả khám sức khỏe hàng năm ở trường.

Tương tự, anh Lê Minh Tuấn, 42 tuổi, tại TPHCM, bày tỏ nỗi lo lắng về cô con gái đang học lớp 10. Anh nhận thấy con trở nên khép kín, thường xuyên đóng cửa ở trong phòng và kết quả học tập suy giảm. Anh muốn tìm một chuyên gia tâm lý để đồng hành cùng con, nhưng e ngại việc đưa con đến phòng khám sẽ khiến con cảm thấy bị gắn mác bất thường.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, áp lực học tập và những biến đổi tâm sinh lý phức tạp đang đặt ra nhiều thách thức cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của học sinh. Vì vậy, y tế học đường không còn dừng lại ở việc xử lý các tai nạn nhỏ hay tổ chức khám sức khỏe định kỳ, mà đòi hỏi sự quan tâm sâu sắc từ đội ngũ nhân viên y tế, cùng với hệ thống quản lý khoa học và khả năng kết nối tức thời.

Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và tư vấn tâm lý trực tuyến đang trở thành những giải pháp hiệu quả. Theo bà Nguyễn Ngọc Khánh Vân, Hiệu trưởng Trường THPT Gia Định (TPHCM), chuyển đổi số trong y tế học đường là xu thế tất yếu. Hiện tại, phòng y tế trường quản lý hàng nghìn hồ sơ giấy của học sinh. Sau mỗi đợt khám sức khỏe tổng quát, nhân viên y tế phải nhập dữ liệu vào các file Excel rời rạc, mất thời gian và dễ sai sót.

Trường THPT Gia Định đã triển khai hệ thống Hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) toàn diện. Mỗi học sinh có một mã định danh duy nhất, với mọi thông tin từ lịch sử tiêm chủng, tiền sử bệnh tật, dị ứng đến kết quả khám sức khỏe định kỳ được số hóa và lưu trữ trên nền tảng đám mây bảo mật. Hệ thống giúp giảm tải công việc hành chính cho nhân viên y tế, cho phép họ tập trung vào chăm sóc trực tiếp. Dữ liệu được chuẩn hóa, dễ dàng phân tích, thống kê để đưa ra báo cáo tổng quan về tình hình sức khỏe học sinh toàn trường.

BS.CKI Lê Hồng Tây, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội phường Diên Hồng (TPHCM), khẳng định EHR là nền tảng vững chắc để theo dõi và chăm sóc sức khỏe liên tục từ khi sinh ra đến trưởng thành. Tuy nhiên, tiềm năng của công nghệ cần được khai thác sâu hơn. Mô hình tư vấn tâm lý trực tuyến (Tele-counseling) mở ra cơ hội kết nối học sinh với mạng lưới chuyên gia tâm lý đã được xác minh, mang lại sự linh hoạt và tiện lợi.

Học sinh có thể dễ dàng đặt lịch hẹn, lựa chọn chuyên gia và trao đổi qua điện thoại, video call, email hoặc ứng dụng trực tuyến, mọi lúc, mọi nơi, mà không cần đến cơ sở tư vấn. Hệ sinh thái tích hợp dữ liệu EHR, được phụ huynh và nhà trường theo dõi, cho phép phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về tâm lý. Khi học sinh tự cảm thấy cần hỗ trợ, các em có thể truy cập ngay nền tảng tư vấn trực tuyến tích hợp trong ứng dụng của trường.

Đây là vòng tròn chăm sóc khép kín, toàn diện từ thể chất đến tinh thần. Công nghệ không thay thế sự quan tâm của con người, mà khuếch đại nó, đảm bảo sự hỗ trợ đến đúng người, đúng thời điểm và đúng cách.