Rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên tăng vọt trong đại dịch COVID-19, khi nhiều người trẻ như Moorea Friedman phải đối mặt với sự cô lập và dành nhiều thời gian trước màn hình máy tính, xem phim và chương trình truyền hình. Tại đây, các nhân vật chính thường có vẻ ngoài hoàn hảo, một hình ảnh lý tưởng mà nhiều người trẻ cảm thấy mình không thể đạt được.

‘Bạn nhìn thấy nhân vật chính và họ đều rất đẹp’, Friedman chia sẻ. ‘Và bạn tự hỏi, Liệu tôi phải trông như vậy để được coi là xứng đáng? Để được yêu thương?’ Friedman đã phải vật lộn với sự hoàn hảo và lo lắng, và cô bắt đầu cảm thấy tồi tệ về bản thân. ‘Thế giới đang quay cuồng ngoài tầm kiểm soát, và cơ thể tôi cũng vậy. Và vậy tôi đã cố gắng làm gì? Tôi cố gắng kiểm soát nó’, cô nói.

Cuối cùng, Friedman cho biết cô đã ngừng có kinh nguyệt, một tình trạng gọi là vô kinh, báo hiệu hormone của cơ thể không hoạt động đúng cách. Bác sĩ nói với cô rằng tim cô không khỏe, và Friedman nhận ra rằng cô đã bị mắc kẹt trong những mô hình gây hại cho tâm trí và cơ thể của mình.

Rối loạn ăn uống là những căn bệnh phức tạp. Bác sĩ nhi khoa Eva Trujillo cho biết chúng ‘thực sự tái cấu trúc não bộ’, giảm kích thước não, và khiến việc tập trung và điều chỉnh cảm xúc trở nên khó khăn hơn. Suy dinh dưỡng có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, ảnh hưởng đến mật độ xương và thậm chí dẫn đến ngừng tim. Tuy nhiên, Trujillo cho biết với điều trị đúng cách, người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn. ‘Nhưng não bộ cần thời gian, thực phẩm, trị liệu và sự thương xót để lành lại’, cô nói.

Trujillo là chủ tịch của Hiệp hội chuyên gia rối loạn ăn uống quốc tế. Cô cũng là người đồng sáng lập Comenzar de Nuevo, một cơ sở điều trị hàng đầu ở Mỹ Latinh, nơi bệnh nhân của mọi lứa tuổi và tầng lớp xã hội có thể nhận được hỗ trợ và xây dựng kỹ năng khi hồi phục.

Đối với Friedman, hồi phục cũng bao gồm việc vận động cho các thanh thiếu niên khác đang vật lộn với rối loạn ăn uống và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác. Cô đã bắt đầu một podcast về sức khỏe tâm thần và sức khỏe gọi là Balancing Act. ‘Khi tôi đang cố gắng vượt qua khó khăn này, tôi nhận ra rằng tôi muốn giúp đỡ những người khác cảm thấy như họ đã phải chiến đấu một mình’, cô nói. ‘Bởi vì tôi biết cảm giác như thế nào khi phải vật lộn một mình’.

Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và đáng chú ý là hiệp định này đã đóng vai trò quan trọng như một đòn bẩy giúp thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy. Hiệp định đã tạo điều kiện mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, đồng thời nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh và thời trang giữa hai quốc gia.

Bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, đánh giá rằng EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp hai quốc gia vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Theo thống kê, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy có tăng trưởng vượt bậc bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.

Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản của Việt Nam đang đối mặt với ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy do các vấn đề liên quan đến khai thác hải sản bất hợp pháp. Ngoài ra, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu cũng ảnh hưởng đến độ tươi ngon và giá cả cạnh tranh của các sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ giúp ngành thủy sản vượt qua các hạn chế mà còn nâng cao uy tín và chất lượng của sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục là một yếu tố quan trọng thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững giữa Việt Nam và Italy, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Với Italy, hợp tác trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao sẽ là trọng tâm.

Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong các lĩnh vực như máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Việc nâng cấp công nghiệp hỗ trợ để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu cũng là yếu tố then chốt giúp Việt Nam tăng cường năng lực cạnh tranh.

Hợp tác với các viện thiết kế hàng đầu của Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp Việt Nam phát triển các sản phẩm có giá trị cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường quốc tế. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng cần được đẩy mạnh để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA.

Một thách thức lớn hơn đang đến từ việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông sản và dệt may.

Trước bối cảnh này, tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy. Đây cũng là hướng đi quan trọng giúp Việt Nam không chỉ tận dụng được các lợi ích từ EVFTA mà còn phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Communications đã chỉ ra rằng đại dịch Covid-19 đã có tác động đáng kể đến tốc độ lão hóa não bộ, đặc biệt là ở người lớn tuổi, nam giới và những người gặp khó khăn về kinh tế. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích các bản chụp não của 15.334 người trưởng thành khỏe mạnh và phát hiện ra rằng não bộ của những người này đã lão hóa nhanh hơn trung bình 5,5 tháng so với trước khi đại dịch bùng phát. Điều đáng chú ý là não bộ của những người không bị nhiễm bệnh cũng trải qua quá trình lão hóa nhanh hơn.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng nhiễm SARS-CoV-2 có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa thần kinh và suy giảm nhận thức ở người cao tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu này tập trung vào tác động của giai đoạn đại dịch đối với quá trình lão hóa não bộ. Quá trình lão hóa não liên quan đến đại dịch rõ rệt nhất ở những người tham gia lớn tuổi và nam giới, những người được biết là dễ bị thay đổi thần kinh hơn khi bị căng thẳng so với phụ nữ. Não bộ của những người gặp khó khăn, chẳng hạn như thất nghiệp, thu nhập thấp và sức khỏe kém, cũng lão hóa nhanh hơn so với người tham gia khác.

Khi đánh giá những người tham gia đã hoàn thành bài kiểm tra nhận thức ở cả hai lần chụp não, các nhà nghiên cứu phát hiện chỉ những người nhiễm SARS-CoV-2 mới có dấu hiệu suy giảm nhận thức, như giảm tính linh hoạt về tinh thần và tốc độ xử lý. Điều này cho thấy rằng đại dịch đã có tác động phức tạp đến sức khỏe não bộ của con người, và cần phải nghiên cứu thêm để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa đại dịch và lão hóa não bộ.

Các chuyên gia cho rằng cần phải nghiên cứu thêm để tìm hiểu mối liên hệ nhân quả giữa đại dịch và lão hóa não bộ, cũng như để làm rõ cơ chế đằng sau tác động này. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường đại dịch đối với sức khỏe tâm thần và thần kinh. Tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ có thể chưa đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến độ nhạy bén về tinh thần, nhưng nó có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe não bộ nếu không được giải quyết.

Các chuyên gia đề xuất rằng việc tìm hiểu và đưa ra những chỉ dẫn cụ thể về cách giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ là rất cần thiết. Điều này có thể bao gồm các biện pháp như tăng cường hỗ trợ tâm lý, cải thiện điều kiện kinh tế và xã hội, và phát triển các chiến lược để giảm thiểu căng thẳng và nâng cao sức khỏe tâm thần. Bằng cách hiểu rõ hơn về tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ, chúng ta có thể phát triển các biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tâm thần và thần kinh của con người.

Điện thoại gió – Một công cụ xoa dịu nỗi đau mất mát

Câu chuyện về chiếc điện thoại gió bắt đầu tại làng chài Ōtsuchi, Nhật Bản. Vào năm 2010, dân số của làng chài này là 16.000 người. Trên một ngọn đồi ở Ōtsuchi, một bốt hướng ra biển với chiếc điện thoại quay số màu đen được gọi là kaze no denwa, hay còn gọi là ‘điện thoại gió’, đã được lắp đặt. Thiết bị này cho phép mọi người có thể ‘gọi’ cho những người thân yêu đã mất của mình, chia sẻ những lời chưa nói hoặc tìm kiếm sự liên lạc vượt ra ngoài thế giới vật lý.

Itaru Sasaki, nhà thiết kế sân vườn, đã tạo ra chiếc điện thoại gió này sau khi mất anh họ vào năm 2010. Trận động đất và sóng thần vào ngày 11/3/2011 đã làm thay đổi cuộc sống của hàng nghìn người ở Ōtsuchi. Hơn 19.000 người thiệt mạng, hàng triệu người không có nước sạch và điện, hơn 120.000 tòa nhà bị phá hủy. Đối với nhiều người, nỗi đau buồn được biểu hiện theo những cách khác thường.

Điện thoại gió của Sasaki đã trở thành một công cụ xoa dịu nỗi đau cho những người mất người thân. Ông quyết định mở cửa khu vườn của mình cho công chúng và mời những người đang đau buồn đến sử dụng điện thoại gió. Nhiều người đến đây để trò chuyện, hy vọng người thân của họ có thể nghe thấy nỗi lòng của mình. Số khác đến bày tỏ mong muốn của bản thân, số khác nữa đến để thông báo rằng những người còn sống đang sống rất tốt và mong họ yên nghỉ.

Sau thảm họa sóng thần, điện thoại gió của Sasaki đã được hơn 30.000 người ghé thăm. Hiện tại, các bốt điện thoại tương tự đã được lắp đặt trên toàn thế giới, với 265 bốt chỉ tính riêng tại Hoa Kỳ và 111 bốt khác trên thế giới. Điện thoại gió không chỉ giúp người đau buồn vượt qua mất mát mà còn trở thành một biểu tượng của sự kết nối giữa người sống và người chết. Nó giúp người ta tin rằng người thân bên kia thế giới có thể nghe thấy nỗi lòng của mình.

Điện thoại gió đã trở thành một hiện tượng toàn cầu, giúp mọi người tìm thấy sự an ủi và bình yên trong những thời khắc khó khăn. Đối với những người mất người thân, điện thoại gió là một cách để họ thể hiện tình cảm và giữ gìn ký ức về người đã mất. thông qua điện thoại gió , mọi người có thể gửi lời nhắn đến người thân yêu của mình ở thế giới bên kia.