Nhật Bản đang chuẩn bị thực hiện một bước tiến quan trọng trong việc khai thác đất hiếm ngoài khơi, khi nước này chuẩn bị bắt đầu dự án thí điểm đầu tiên trên thế giới.

Khai thác đất hiếm ở độ sâu kỷ lục

Dự án khai thác đất hiếm ngoài khơi của Nhật Bản

Bắt đầu từ tháng 1 năm sau, Nhật Bản sẽ tiến hành khai thác đất hiếm từ một mỏ nằm ngoài khơi trong dự án thí điểm đầu tiên trên thế giới. Cơ quan Khoa học và Công nghệ Trái đất – Biển Nhật Bản (JAMSTEC) sẽ điều tàu khoan nghiên cứu biển sâu Chikyu đến vùng biển cách đảo san hô Minami-Torishima khoảng 100–150 km.

Dự án này sẽ thử nghiệm khai thác đất hiếm ở độ sâu khoảng 5.500 mét. Nếu thành công, đây sẽ là lần đầu tiên trên thế giới một tàu biển thu được đất hiếm từ độ sâu như vậy.

Thách thức với Trung Quốc

Hiện Trung Quốc vẫn là quốc gia chiếm phần lớn sản lượng đất hiếm toàn cầu. Tuy nhiên, đáy biển trong vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản cũng được đánh giá là rất giàu tài nguyên này. Riêng khu vực quanh đảo Minami-Torishima ước tính có trữ lượng lên đến 16 triệu tấn đất hiếm, lớn thứ ba thế giới.

Các nguyên tố đất hiếm đặc biệt phong phú tại khu vực này bao gồm dysprosium – sử dụng trong nam châm của động cơ xe điện và gadolinium – dùng trong thanh điều khiển của lò phản ứng hạt nhân.

Mục tiêu và kế hoạch

Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu đưa đất hiếm khai thác từ khu vực Minami-Torishima vào sử dụng trong khu vực tư nhân từ năm 2028. Dự án lần này sẽ thử nghiệm ở độ sâu gấp đôi so với dự án trước đó vào năm 2022.

Tổng chi phí cho ống khoan và các thiết bị liên quan lên đến khoảng 12 tỷ yên (tương đương 83,3 triệu USD hay 2.177 tỷ VNĐ).

Tương lai của ngành khai thác đất hiếm

Một cuộc khai thác thử nghiệm khác dự kiến sẽ được tiến hành vào năm 2027, kéo dài hơn 1 tháng và thu khoảng 1.000 tấn bùn. Các quan chức Nhật Bản cũng có kế hoạch xây dựng một nhà máy tinh chế ngay tại đảo Minami-Torishima nhằm giảm chi phí và thuận tiện hơn trong việc vận chuyển đất hiếm về đất liền.

Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm

Ngành công nghiệp châu Âu đang đối mặt với nguy cơ đình trệ sản xuất do Trung Quốc siết chặt xuất khẩu đất hiếm – nhóm khoáng sản đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất điện thoại thông minh, xe điện và nhiều mặt hàng công nghệ cao.

**

Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, gây ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp châu Âu

Theo Phòng Thương mại Liên minh châu Âu (EU) tại Trung Quốc, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mà chính phủ Trung Quốc công bố vào ngày 4/4 đã khiến Bắc Kinh quá tải với số lượng lớn đơn xin xuất khẩu khoáng sản đất hiếm.

Tình hình cấp bách

Tổng thư ký Phòng Thương mại, ông Adam Dunnett, cho biết tình hình hiện nay khiến nhiều công ty châu Âu gặp khó trong việc duy trì hoạt động sản xuất. “Hàng nghìn đơn cần được xem xét nhưng nguồn lực của bộ có hạn. Chúng tôi đã thấy một số đơn được chấp thuận trong tuần qua, nhưng một số công ty đã nộp hàng chục đơn… một số đã phải dừng sản xuất,” ông Dunnett phát biểu.

**

Ông Jorge Toledo, Đại sứ EU tại Trung Quốc, mong muốn quốc gia này nhanh chóng nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu các nguyên tố đất hiếm

Liên minh châu Âu hiện đang nỗ lực đối thoại để tháo gỡ nút thắt. Trong những tuần gần đây, EU đã gửi nhiều đơn yêu cầu tới Bộ Thương mại Trung Quốc, đồng thời vấn đề này cũng được đưa ra trong cuộc họp giữa các giám đốc thương mại của hai bên tại Paris.

Hạn chế và cảnh báo

Vào ngày 3/6, Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức – nhóm vận động hành động lớn nhất của ngành này – cảnh báo rằng các hạn chế hiện tại có thể dẫn tới gián đoạn hoặc ngừng sản xuất.

Lời kết

Tình hình căng thẳng giữa Trung Quốc và EU đang làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng quy mô lớn. Việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đang gây ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp châu Âu, và Liên minh châu Âu đang nỗ lực đàm phán để tìm ra giải pháp.