Đề xuất nhà nước định giá đất sơ cấp thay vì theo thị trường đang tạo ra nhiều ý kiến trái chiều. Việc này đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên gia và công chúng. Chuyên gia lo ngại nguy cơ tái diễn cơ chế ‘hai giá’, thiếu minh bạch trong định giá đất nếu nhà nước toàn quyền quyết định giá đất mà không có yếu tố thị trường.

Trong dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 đang được lấy ý kiến, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ yếu tố thị trường trong định giá đất sơ cấp. Thay vào đó, giá đất sẽ do cơ quan nhà nước ban hành, thông qua bảng giá đất 5 năm một lần hoặc được điều chỉnh hàng năm bằng hệ số K. Điều này có nghĩa là giá đất sẽ được quyết định bởi cơ quan nhà nước mà không phụ thuộc vào thị trường.

Giới chuyên gia bày tỏ lo ngại việc nhà nước toàn quyền định giá đất mà không có yếu tố thị trường sẽ làm gia tăng nguy cơ thiếu minh bạch, tái diễn cơ chế ‘hai giá’ từng xảy ra trước đây. Tình trạng ‘hai giá’ đất là hiện tượng cùng một thửa đất nhưng tồn tại hai mức giá khác nhau: một là giá ghi trong hợp đồng, giấy tờ để tính nghĩa vụ tài chính; hai là giá giao dịch thực tế trên thị trường. Điều này không chỉ gây ra sự bất bình đẳng trong giao dịch mà còn làm giảm nguồn thu ngân sách.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, cho rằng việc sử dụng bảng giá đất 5 năm có thể giúp thị trường giảm áp lực tài chính, ổn định tâm lý. Tuy nhiên, nếu bảng giá đất bỏ qua yếu tố thị trường dễ dẫn đến nguy cơ làm giảm nguồn thu ngân sách, tạo ra sự bất bình đẳng trong các giao dịch và chậm thích ứng với diễn biến thị trường.

Chuyên gia Trần Khánh Quang cũng nhìn nhận việc bỏ yếu tố thị trường trong xác định giá đất là bước đi ngược với tinh thần cải cách của Luật Đất đai 2024. Ông lo ngại nếu nhà nước tự định giá đất mà không thông qua đơn vị thẩm định độc lập, lại áp dụng bảng giá đất cố định 5 năm, sẽ tái diễn các bất cập cũ như đền bù thiếu minh bạch, phát sinh hai mức giá và tình trạng lách thuế.

Để đảm bảo giá đất sơ cấp hợp lý, vẫn cần thành lập hội đồng định giá độc lập gồm đại diện chuyên gia, tổ chức tư vấn, người dân và doanh nghiệp. Hội đồng này phải dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế, công khai, được cập nhật định kỳ và có cơ chế phản biện xã hội.

Đồng thời, vẫn có những ý kiến ủng hộ đề xuất để nhà nước định giá đất sơ cấp. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM, cho rằng việc này là cần thiết để kiểm soát đầu vào và tạo ổn định cho nền kinh tế. Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện kinh tế tài nguyên và môi trường TP HCM, cũng đồng tình với quan điểm để nhà nước định giá đất sơ cấp, kết hợp với hệ số điều chỉnh sẽ giúp ổn định mặt bằng, hỗ trợ mở rộng nguồn cung và tạo cơ hội sở hữu nhà cho người trẻ, người thu nhập thấp.

Tuy nhiên, việc định giá đất sơ cấp cần đảm bảo tính minh bạch, công bằng và phản ánh đúng giá trị thị trường. Cần có cơ chế kiểm soát và giám sát để tránh tình trạng lạm dụng quyền lực và tạo ra những bất công trong xã hội.

Cuối cùng, việc định giá đất sơ cấp cần được xem xét và thực hiện một cách cẩn thận, đảm bảo lợi ích của nhà nước và người dân. Cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm cả chuyên gia, doanh nghiệp và người dân, để đảm bảo rằng giá đất sơ cấp được xác định một cách công bằng và minh bạch.

Cơ chế ‘hai giá’ đất từng xảy ra như thế nào?

Lạm phát làm tăng giá đất như thế nào

Ông Nguyễn Thế Phượng, Phó chủ tịch Hiệp hội Thẩm định giá Việt Nam (VVA), đã đưa ra quan điểm của mình về vấn đề định giá đất và chính sách thuế đất tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức. Theo ông Phượng, quá trình định giá đất và xây dựng cơ chế chính sách liên quan đã trải qua nhiều lần sửa đổi và hoàn thiện.

Nghị định 71 đã giao cho các địa phương quy định các thông số cần thiết để tính giá đất. Cụ thể tại TP.HCM, các hệ số tính đã được quy định rõ ràng, cho phép các doanh nghiệp tính toán số tiền thuế phải nộp một cách minh bạch. Ông Phượng chỉ ra rằng định giá đất liên quan chặt chẽ đến hai vấn đề chính: bảng giá đất và định giá đất cụ thể.

Về bảng giá đất, trên thế giới cũng phân biệt thành hai vấn đề cơ bản. Thứ nhất, định giá đất phải dựa trên cơ sở kinh tế thực chứng, tức là tuân theo quy luật của thị trường. Thứ hai, nếu muốn thu nghĩa vụ tài chính về quyền sử dụng đất, thì cần có chuẩn mực theo chủ quan của nhà nước, phù hợp với điều kiện xã hội và chính sách của từng thời kỳ.

Ông Phượng cũng nhận định rằng không phải bảng giá đất nào cũng có thể làm hài lòng hết mọi người trong xã hội. Vấn đề quan trọng là nhà nước cần điều chỉnh như thế nào để đạt được sự công bằng và phù hợp. Đất nông nghiệp cần được phân loại rõ ràng, bao gồm đất trong khu đô thị, đất trong khu dân cư và đất nông nghiệp trong khu quy hoạch đất ở. Chính sách cũng cần định hướng để sử dụng đất một cách hợp lý, tránh tình trạng bê tông hóa khắp nơi và đảm bảo môi trường xanh.

Về mức giá thuê đất, ông Phượng cho rằng cần phải xem xét lại vì chi phí đầu vào bị đội lên sẽ không khuyến khích đầu tư. Quan trọng là không để biến động mạnh gây sốc cho doanh nghiệp khi chuyển từ mức cũ sang mức mới. Về phương pháp định giá đất, vẫn phải tính cụ thể, có thể tính bằng phương pháp thặng dư và phải giảm cho một số đối tượng ưu tiên như giáo dục, y tế, vì đây là những loại hình được khuyến khích. Những loại hình này có thể thu bằng 50% giá đất ở.

Ông Phượng cũng nhấn mạnh rằng chính sách đất đai cần được điều chỉnh để đảm bảo môi trường xanh và đáp ứng nhu cầu của xã hội. Điều quan trọng là nhà nước cần có chính sách phù hợp để khuyến khích đầu tư và đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp và người dân. Nhà nước cần cân nhắc kỹ lưỡng để xây dựng chính sách đất đai hợp lý, đảm bảo sự phát triển bền vững và công bằng trong xã hội.

Để có thể xây dựng chính sách đất đai hiệu quả, cần có sự tham gia đóng góp của nhiều bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, người dân và các chuyên gia. Việc định giá đất và xây dựng cơ chế chính sách cần dựa trên cơ sở thực tiễn, khoa học và đảm bảo tính minh bạch, công bằng.

Xem thêm: https://thanhnien.vn/gia-dat-thue-dat-the-nao-cho-hop-ly-105176.html

Thị trường bất động sản tại TP.HCM và các vùng lân cận đang dần hồi phục với nhiều dự án mới được chấp thuận chủ trương đầu tư và các dự án cũ được tái khởi động. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của thị trường vẫn còn chậm và chưa có sự đột phá.

Trong quý II/2025, TP.HCM đã chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư cho 14 dự án nhà ở, trong đó có 9 dự án nhà ở thương mại, 1 dự án nhà ở xã hội và 3 dự án chủ trương đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại. Tổng diện tích của các dự án này lên đến 309.560 m2 và tổng mức đầu tư hơn 15.387 tỷ đồng. Ngoài ra, có 3 dự án bất động sản được cấp phép và 31 dự án đang triển khai, với quy mô 20.119 căn nhà và diện tích 2.050.267 m2 sàn xây dựng.

TP.HCM cũng có 4 dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân được triển khai trong quý II với quy mô 2.874 căn hộ và diện tích 259.335 m2 sàn. Đồng thời, TP.HCM đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm nhà ở thương mại hình thành trong tương lai đối với 2 dự án, gồm 1.389 căn nhà có tổng diện tích sàn 112.367 m2 thuộc phân khúc cao cấp. Tổng giá trị vốn cần huy động là 4.881 tỷ đồng.

Báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM cũng cho thấy 5 tháng đầu năm 2025, doanh thu kinh doanh bất động sản đạt khoảng 117.314 tỷ đồng, chiếm 57% doanh thu dịch vụ khác, tăng gần 12% so với cùng kỳ năm 2024.

Sở Xây dựng dự báo thị trường bất động sản TP.HCM sẽ tiếp tục đà phục hồi nhưng diễn biến chậm, chưa có đột phá. Giá cả có thể tăng nhẹ ở một số phân khúc do có sự điều tiết của bảng giá đất mới. Nguồn cung mới sẽ dần được bổ sung góp phần tăng lượng giao dịch trong năm tới. Phân khúc căn hộ chung cư vẫn được đánh giá là tiềm năng nhất do nguồn cung tăng chậm và nhu cầu cao.

Các chính sách mới về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản, tín dụng có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 sẽ tiếp tục tác động tích cực đến thị trường trong thời gian tới. Với những dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư và các chính sách mới, thị trường bất động sản TP.HCM và các vùng lân cận có thể sẽ có những chuyển biến tích cực hơn trong thời gian tới.

Thị trường đất nền Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn biến động, từ sốt nóng đến đóng băng. Kể từ năm 1994, thị trường đã chứng kiến khoảng 5 đợt sốt đất và đóng băng. Các đợt sốt nóng thường liên quan đến các yếu tố như quy hoạch, sửa đổi Luật, dòng vốn, và hạ tầng. Sau mỗi đợt sốt đất, giá đất nền tại các khu vực ở ba miền Bắc, Trung, và Nam đều thiết lập mặt bằng mới.

Ví dụ, trong đợt sốt đất năm 2017-2018, giá đất nền tại nhiều khu vực như Kiên Giang, Long An, Cần Thơ, Quảng Nam, và Hải Phòng đã tăng mạnh. Cụ thể, giá đất nền tại Kiên Giang tăng 269%, Long An tăng 175%, Cần Thơ tăng 161%, Quảng Nam tăng 154%, và Hải Phòng tăng 148% so với năm 2015.

Đến đợt sốt năm 2022, giá đất nền tại các khu vực như Hòa Bình, Thái Nguyên, Tp.HCM, Thừa Thiên Huế, và Quảng Bình cũng tăng đáng kể. Trong vòng 2 năm (so với năm 2018), giá đất nền tại Hòa Bình tăng 500%, Thái Nguyên tăng 281%, Tp.HCM tăng 165%, Thừa Thiên Huế tăng 139%, và Quảng Bình tăng 114%.

Tuy nhiên, đến năm 2024, thị trường đất nền rơi vào trạng thái đóng băng diện rộng ở các tỉnh thành. Mặc dù vậy, mức độ tăng giá vẫn diễn ra ở một số khu vực. Ví dụ, giá đất nền tại Bình Thuận trong năm 2024 ghi nhận tăng 223% so với năm 2022. Tại Hà Nội, Kiên Giang, Hưng Yên, và Bình Dương, mức tăng lần lượt là 34%, 33%, 29%, và 28%.

Khi xét cụ thể về khu vực, thị trường phía Nam chứng kiến sốt đất lan rộng ra các tỉnh xung quanh. Phía Bắc tập trung ở các huyện ngoại thành. Một số khu vực như Xuân Lộc (Đồng Nai) tăng giá 79%; Nam Từ Liêm (Hà Nội) tăng giá 58%; Bắc Từ Liêm (Hà Nội) tăng 55%… trong vòng 2 năm.

Dữ liệu cho thấy, trong top các tỉnh có đất nền tăng giá mạnh nhất 10 năm qua, phần lớn thuộc khu vực phía Bắc. Các khu vực như Hòa Bình, Quảng Ninh, Thái Nguyên mức tăng lần lượt là 6 đến 10 lần, là các khu vực có kinh tế phát triển tốt và mạnh về công nghiệp.

Tính chung 10 năm qua, các dự án đất nền tăng giá tốt nhất nằm ở khu vực Trung bộ và Nam bộ. Khu vực Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng); Quận 9 (Tp.HCM); Cam Lâm (Khánh Hoà); Điện Bàn (Quảng Nam)… thuộc top khu vực tăng giá đất nền tốt nhất, với mức tăng lần lượt từ 11-16 lần trong vòng 10 năm.

Yếu tố hạ tầng ảnh hưởng mạnh đến các đợt sốt đất nền. Điều này được thể hiện rõ ở các tỉnh được thúc đẩy đầu tư hạ tầng, đất nền tăng giá tương ứng.

Bước sang đầu năm 2025, phân khúc đất nền toàn quốc có dấu hiệu phục hồi, tuy nhiên không phân bổ đồng đều giữa các khu vực. Một số nơi sốt nóng cục bộ theo thông tin sáp nhập đã có dấu hiệu hạ nhiệt từ cuối tháng 4/2025 đến nay.

Dù vậy, nhìn tổng thể, thị trường đất nền phía Nam vẫn ổn định mức độ quan tâm ở một số khu vực có thông tin tốt về hạ tầng, quy hoạch. Bên cạnh đó, nguồn cung sơ cấp khan hiếm kì vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy nhu cầu và mặt bằng giá của phân khúc này đi lên.

Dự báo cho thấy quý 3/2025 là thời điểm ‘đảo chiều’ khởi sắc của phân khúc đất nền. Đến năm 2026, thanh khoản ổn định. Tuy nhiên, trong giai đoạn tới, thị trường đất nền sẽ khó sốt nóng như thời điểm trước. Mức độ kì vọng biên lợi nhuận của nhà đầu tư cũng sẽ ổn định theo lộ trình đầu tư hạ tầng hay quy hoạch, khó đột biến.