Trong 30 năm qua, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn cho khu vực nông thôn và các địa bàn khó khăn, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương và giảm nghèo bền vững. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã đạt gần 139.000 tỷ đồng, trong đó hơn 90% tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và hộ kinh doanh cá thể – những đối tượng thường bị các ngân hàng thương mại bỏ qua.

Hệ thống quỹ tín dụng nhân dân tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong hệ sinh thái tài chính vi mô và đang trở thành mắt xích quan trọng trong tiến trình phát triển tài chính toàn diện quốc gia. Với lợi thế là sự hiểu biết về địa bàn và sát thực tiễn đời sống của thành viên, các quỹ tín dụng nhân dân đã thể hiện khả năng phục hồi nhanh chóng và duy trì thanh khoản ổn định trong bối cảnh kinh tế – tài chính toàn cầu nhiều biến động.

Đến cuối năm 2024, toàn hệ thống có 1.177 quỹ tín dụng nhân dân, hoạt động trên địa bàn 57 tỉnh/thành phố với 1.953.510 thành viên. Vốn điều lệ của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân không ngừng tăng lên, đạt 7.778,2 tỷ đồng, tăng 54% so với cuối năm 2020 và tăng 527% so với cuối năm 2010.

Hoạt động cho vay của các quỹ tín dụng nhân dân tập trung chủ yếu vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các hoạt động dịch vụ thiết thực nhằm phát triển kinh tế địa phương. Các quỹ tín dụng nhân dân đã kinh doanh có lãi, thu nhập bù đắp được chi phí, cho thấy kết quả khả quan và đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân vẫn tồn tại một số hạn chế. Mô hình quản trị ở nhiều quỹ còn mang tính tự phát, vận hành theo thói quen và tập quán địa phương, thiếu tính chuyên nghiệp. Do đó, việc tái cấu trúc mô hình và nâng cao năng lực quản trị là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống.

Để hệ thống quỹ tín dụng nhân dân hoạt động an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) cần triển khai chiến lược phát triển dựa trên ba trụ cột. Thứ nhất, nâng cao năng lực điều phối hệ thống để tăng cường sự liên kết và giám sát giữa các quỹ tín dụng nhân dân. Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi số một cách thiết thực và phù hợp để giảm chi phí và rủi ro công nghệ. Thứ ba, tái cấu trúc mô hình hỗ trợ thành viên để tăng cường năng lực quản trị và tài chính cho các quỹ tín dụng nhân dân.

Co-opBank cần đóng vai trò đối tác chiến lược, đồng hành cùng các quỹ tín dụng nhân dân thông qua mô hình đào tạo và tư vấn chuyên sâu. Việc này sẽ giúp các quỹ tín dụng nhân dân nâng cao năng lực quản trị và tài chính, đồng thời mở rộng không gian phát triển và tạo lập hệ sinh thái bền vững cho tài chính vi mô tại Việt Nam. Thông qua đó, Co-opBank có thể hỗ trợ các quỹ tín dụng nhân dân phát triển bền vững, góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế và giảm nghèo bền vững.

Trong giai đoạn 2026-2035, tỉnh Lâm Đồng đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới hiện đại, xanh, bền vững và giàu bản sắc, với kinh tế nông thôn là trụ cột quan trọng. Một trong những mô hình hiệu quả được triển khai tại xã Quảng Khê là dự án sinh kế về trồng dâu, nuôi tằm, thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về Giảm nghèo bền vững.

Dự án này đã được triển khai với sự tham gia của 22 hộ dân, và đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Trung bình mỗi tháng, các hộ thu được 2 lứa kén, với thu nhập từ 8-13 triệu đồng/tháng/hộ. Mô hình này không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn tạo việc làm ổn định tại chỗ, giúp họ chủ động trong sản xuất.

Chị H’Liêm, dân tộc Mạ, xã Quảng Khê, cho biết chị là một trong những người đầu tiên của địa phương phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm. Chị thấy rằng đây là quyết định đúng đắn vì gia đình có thể tận dụng được đất đai để trồng dâu, nuôi tằm. Việc nuôi tằm đòi hỏi kỹ thuật không quá khó, chỉ cần siêng năng, cẩn thận là có thu nhập tương đối ổn định, đều đặn.

Ông Mai Văn Tùng, Chủ tịch UBND xã Quảng Khê, cho biết trồng dâu, nuôi tằm là lựa chọn phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán sản xuất của người dân nơi đây. Các hộ được chọn tham gia đều là những người thật sự có nhu cầu, có ý chí vươn lên. Chính điều đó đã góp phần quyết định đến hiệu quả thực tế của chương trình.

Ông Tùng khẳng định, cùng với sự chủ động của người dân, vai trò của hệ thống chính trị cơ sở rất lớn trong việc định hướng, đồng hành xây dựng mô hình. Cấp ủy, chính quyền cơ sở phân công cụ thể người đứng đầu, tổ phụ trách thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, nắm tình hình để tạo bước phát triển ổn định cho nghề trồng dâu, nuôi tằm của bà con.

Hiện xã Quảng Khê có trên 200 hộ trồng dâu, nuôi tằm, với diện tích hơn 100 ha. Mô hình này đã tạo hiệu quả vượt mong đợi, giúp nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn phát triển sản xuất theo quy mô lớn và bền vững hơn.

Kết quả này đã cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết tâm cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền cơ sở. Đây là kinh nghiệm hay, quý báu mà Việt Nam tiếp tục phát huy trong giai đoạn tới. Chủ trương chung là tiếp tục phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, các cấp; quán triệt, thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư.