Khoa học và công nghệ đang ngày càng trở thành động lực quan trọng cho phát triển bền vững tại Việt Nam. Sự phát triển của các công nghệ như dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain và Internet of Things (IoT) đã giúp các doanh nghiệp thực thi các nguyên tắc về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG) một cách hiệu quả hơn.

Trong phiên họp Hội đồng cấp cao Diễn đàn ESG Việt Nam năm 2025, các chuyên gia đã thảo luận về vai trò quan trọng của khoa học và công nghệ trong phát triển bền vững. Tổng Biên tập báo Dân trí, Phạm Tuấn Anh, đã nhấn mạnh rằng khoa học và công nghệ là công cụ quan trọng giúp hiện thực hóa các yếu tố của ESG. Ông cho rằng việc ứng dụng công nghệ vào ESG không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro mà còn tạo ra cơ hội mới cho sự phát triển bền vững.

TS Lê Thái Hà, Giám đốc điều hành Quỹ VinFuture, đã chỉ ra rằng công nghệ đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của ESG, từ giám sát khí thải đến đo lường các chỉ số xã hội. Ông cũng nhấn mạnh rằng công nghệ giúp doanh nghiệp có thể đo lường và đánh giá hiệu quả của các hoạt động ESG một cách chính xác hơn. Ông Bùi Minh Tiến, Thành viên Hội đồng Thành viên Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng quốc gia Việt Nam, cũng đồng ý rằng công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng báo cáo ESG, giúp doanh nghiệp có thể minh bạch và trung thực hơn trong việc báo cáo về các hoạt động ESG của mình.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, đã nhấn mạnh vai trò của AI trong quản trị ESG. Ông cho rằng AI có thể giúp doanh nghiệp phân tích và đánh giá các rủi ro và cơ hội liên quan đến ESG, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Tuy nhiên, ông cũng đề xuất rằng cần hỗ trợ doanh nghiệp biết tới và tiếp cận các công cụ AI để giám sát môi trường, xã hội và quản trị bền vững.

Tuy nhiên, các thành viên trong Hội đồng cấp cao cũng nhấn mạnh rằng cần phải làm rõ các rủi ro khi doanh nghiệp ứng dụng AI vào ESG. TS Lê Thái Hà và ông Nguyễn Trọng Khang, Chủ tịch HĐQT MK Group, đều đồng ý rằng AI là một công cụ mạnh nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro và cần được phân tích kỹ lưỡng. Các chuyên gia cho rằng việc ứng dụng AI vào ESG cần phải đảm bảo tính minh bạch, công bằng và an toàn của dữ liệu.

Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 sẽ tập trung vào việc khai thác sức mạnh công nghệ để giải quyết các thách thức lớn liên quan đến ESG. Sự kiện này sẽ quy tụ các nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp, và nhà hoạch định chính sách, và sẽ vinh danh các doanh nghiệp có thành tựu xuất sắc trong việc thực thi ESG. Với sự tham gia của các chuyên gia và doanh nghiệp, Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 hứa hẹn sẽ là một sự kiện quan trọng và có ý nghĩa trong việc thúc đẩy phát triển bền vững tại Việt Nam.

Để thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào ESG, các doanh nghiệp cần phải đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới. Công nghệ sẽ giúp doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro và tạo ra cơ hội mới cho sự phát triển bền vững. Đồng thời, cần phải có sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức quốc tế để giúp doanh nghiệp tiếp cận các công cụ và công nghệ mới.

Trong thời gian tới, Diễn đàn ESG Việt Nam sẽ tiếp tục là một diễn đàn quan trọng cho các chuyên gia và doanh nghiệp thảo luận về các vấn đề liên quan đến ESG. ESG sẽ tiếp tục là một trong những vấn đề quan trọng nhất trong phát triển bền vững tại Việt Nam.

Trong nỗ lực không ngừng để trở thành một đô thị thông minh, hiện đại và bền vững, Hà Nội đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quy hoạch đô thị. Thành phố đã và đang tận dụng các công nghệ tiên tiến như GIS (Hệ thống Thông tin Địa lý), BIM (Mô hình thông tin công trình), AI (Trí tuệ nhân tạo), và IoT (Internet vạn vật) trong hoạt động quy hoạch. Mục tiêu là tạo ra một hệ sinh thái quy hoạch hiện đại, nơi mọi công trình, tuyến đường, mạng lưới hạ tầng được mô hình hóa 3D, được đánh giá vòng đời, kết nối dữ liệu thời gian thực và hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng, chính xác.

Đến năm 2026, Hà Nội đặt mục tiêu số hóa 100% hồ sơ quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch phân khu trên nền GIS. Tới năm 2030, toàn bộ dữ liệu quy hoạch kỹ thuật và kiến trúc của thành phố sẽ được GIS hóa và cung cấp công khai trên nền tảng tra cứu trực tuyến. Việc ứng dụng công nghệ GIS không chỉ là bước tiến về mặt kỹ thuật, mà còn khẳng định cam kết về minh bạch và cải cách hành chính của chính quyền đô thị hiện đại.

Các chuyên gia cho rằng ứng dụng công nghệ số trong quy hoạch không chỉ nhằm mục đích xây dựng nhiều hơn, nhanh hơn, mà còn để phát triển hài hòa hơn, bền vững hơn. Đó là tư duy quy hoạch mới mà Hà Nội cần theo đuổi. PGS.TS Trần Hải Dương, chuyên gia công nghệ đô thị, nhấn mạnh rằng Hà Nội đang cần xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu thông minh, tích hợp GIS, AI, IoT với Big Data để phục vụ quy hoạch, giám sát và dự báo phát triển đô thị.

Theo lộ trình được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội công bố, thành phố đặt ra các cột mốc cụ thể: giai đoạn 2025-2026 sẽ hoàn tất số hóa toàn bộ hồ sơ quy hoạch phân khu, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật cấp thành phố; giai đoạn 2027-2030 sẽ mở rộng mô hình hóa dữ liệu BIM cho các công trình công cộng, tuyến đường, hạ tầng kỹ thuật chủ chốt; giai đoạn 2030-2035 sẽ triển khai nền tảng tra cứu dữ liệu mở toàn thành phố, kết nối quy hoạch với dữ liệu dân cư, giao thông, môi trường trên nền GIS – BIM – AI.

Tầm nhìn xuyên suốt của lộ trình này là xây dựng một hệ thống ‘bản sao số’ toàn diện cho đô thị Hà Nội, nơi mỗi quyết định quy hoạch đều có căn cứ từ dữ liệu, mô phỏng, phân tích và đánh giá chính sách theo thời gian thực. Để thành công, thành phố cần không chỉ dừng lại ở đầu tư công nghệ, mà còn phải cải cách đồng bộ về thể chế, đào tạo nhân lực, xây dựng văn hóa minh bạch hóa dữ liệu và kết nối cộng đồng.

Thế giới đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi kép quan trọng, kết hợp giữa chuyển đổi số và phát triển bền vững. Tại đây, các công nghệ số hiện đại như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain) đang hòa nhập với sinh thái học để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tuần hoàn.

GS. Yves Wautelet, chuyên gia đến từ Đại học KU Leuven (Bỉ), cho biết mục tiêu của chuyển đổi kép là tận dụng tối đa sự kết hợp này để tạo ra giá trị lớn hơn, không chỉ về kinh tế, xã hội mà còn cả môi trường. Theo ông, điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa công nghệ, kinh tế và quản lý để mang lại giá trị bền vững và tuần hoàn.

Một ví dụ điển hình về mô hình kinh tế tuần hoàn là Circulise, một sự kết hợp giữa mô hình quản lý, kinh tế và công nghệ để mang lại giá trị bền vững và tuần hoàn. Dự án Fanyatu tại lưu vực sông Congo, chuyên tái trồng rừng và cải thiện sinh kế người dân địa phương, là một trong những ví dụ điển hình. Dự án này tích hợp công nghệ IoT và bản sao số (digital twins) để giám sát, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, xây dựng lòng tin các bên liên quan. Kết quả là khoảng 6 triệu cây được trồng, cộng đồng địa phương tham gia với vai trò ‘người sản xuất kiêm tiêu dùng tài nguyên’ (resource prosumers).

Mô hình kinh tế tuần hoàn xoay quanh việc giảm thiểu chất thải, tận dụng tối đa giá trị từ sản phẩm và nguyên liệu. Các chuyên gia cho rằng, trong một nền kinh tế tuần hoàn, con người có thể tận dụng được nhiều giá trị hơn từ những gì đã có và duy trì giá trị đó trong nền kinh tế lâu nhất có thể. Điều này có thể đạt được thông qua thiết kế thông minh, giải pháp số và sự chuyển dịch từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ.

Trên thế giới, đã có các dự án khác cho thấy công nghệ mới đang là trợ thủ đắc lực để thúc đẩy nhanh tiến trình và hiệu quả của kinh tế tuần hoàn. EY đang hợp tác với nhiều công ty triển khai công cụ AI phân tích chuỗi cung ứng, giúp giải quyết các điểm nghẽn trong quản lý vận chuyển, giảm lượng phát thải carbon và dự báo nhu cầu nhằm hạn chế sản xuất dư thừa và tồn kho. Plastic Bank (Canada) ứng dụng nền tảng tích hợp AI và Blockchain để biến rác nhựa thành ‘tiền tệ’, cho phép người dân đổi rác lấy nhu yếu phẩm, học phí, bảo hiểm y tế và các dịch vụ thiết yếu khác.

Hiện khoảng 27% các quốc gia đưa hành động kinh tế tuần hoàn vào Đóng góp do Quốc gia Tự quyết định (NDC). Kinh tế tuần hoàn cũng sẽ là chủ đề chính tại Hội nghị Biến đổi khí hậu lần thứ 30 của Liên Hợp Quốc (COP30). Việc khai thác và chế biến nguyên liệu, gồm nhiên liệu hóa thạch, khoáng sản và sinh khối, chiếm ít nhất 55% lượng khí nhà kính toàn cầu, đồng thời góp phần vào tình trạng suy giảm đa dạng sinh học và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.

GS. Yves Wautelet cho biết sự tương tác giữa công nghệ và nhu cầu của xã hội cần được thể hiện một cách rõ ràng trong thiết kế và vận hành hệ thống quản trị. Không chỉ đơn thuần áp dụng công nghệ, cần xác định rõ công nghệ đó phục vụ lợi ích gì cho cộng đồng, phát triển bền vững và điều chỉnh công nghệ để phù hợp với mục tiêu xã hội.