Lộ trình bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực sức khỏe và bảo hiểm đã được Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 đề ra với các quy định cụ thể nhằm đảm bảo quyền lợi của chủ thể dữ liệu cá nhân. Theo đó, bất kỳ hoạt động thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân liên quan đến sức khỏe và bảo hiểm nào cũng đòi hỏi sự đồng ý rõ ràng từ chủ thể dữ liệu cá nhân, trừ khi thuộc một trong những trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật này.

Các cơ quan, tổ chức, và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sức khỏe và bảo hiểm có trách nhiệm áp dụng đầy đủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng như các quy định pháp luật khác có liên quan. Đặc biệt, họ không được phép cung cấp dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba nếu không có yêu cầu bằng văn bản từ chủ thể dữ liệu cá nhân hoặc nếu không thuộc các trường hợp được phép theo quy định của luật. Điều này nhằm đảm bảo quyền kiểm soát và bảo mật thông tin của cá nhân.

Không chỉ các tổ chức và doanh nghiệp, mà cả các cá nhân phát triển ứng dụng về y tế và kinh doanh bảo hiểm cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tái bảo hiểm và nhượng tái bảo hiểm, việc chuyển dữ liệu cá nhân cho đối tác phải được nêu rõ trong hợp đồng với khách hàng, đảm bảo sự minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Law cũng quy định một số trường hợp xử lý dữ liệu cá nhân không cần sự đồng ý của chủ thể dữ liệu cá nhân. Các trường hợp này bao gồm các tình huống cấp bách liên quan đến bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu cá nhân hoặc người khác; các trường hợp khẩn cấp cần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, cơ quan tổ chức; phục vụ hoạt động của cơ quan nhà nước; thực hiện thỏa thuận của chủ thể dữ liệu cá nhân với cơ quan, tổ chức có liên quan; và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật. Những quy định này tạo cơ sở pháp lý cho việc xử lý dữ liệu cá nhân trong các tình huống cần thiết, đồng thời đảm bảo rằng quyền lợi của cá nhân được quan tâm và bảo vệ.

Nhìn chung, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 đã đề ra một khung pháp lý toàn diện nhằm bảo vệ quyền lợi của chủ thể dữ liệu cá nhân, đặc biệt là trong các lĩnh vực nhạy cảm như sức khỏe và bảo hiểm. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ giúp đảm bảo quyền kiểm soát dữ liệu của cá nhân mà còn góp phần xây dựng một môi trường tin cậy và an toàn cho hoạt động kinh doanh và cung cấp dịch vụ trong các lĩnh vực này.

Tình trạng lộ và lọt thông tin cá nhân đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và tinh vi. Sự phát triển nhanh chóng của các dịch vụ số hóa và thương mại điện tử đã tạo điều kiện cho hoạt động mua và bán dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên các diễn đàn và tài khoản mạng xã hội, với sự tham gia của cả tổ chức và doanh nghiệp. Hậu quả của tình trạng này là nhiều người phải đối mặt với việc bị nhắn tin, gọi điện gây phiền phức, thậm chí bị lừa đảo. Kẻ xấu có thể sử dụng thông tin cá nhân để xây dựng các kịch bản lừa đảo riêng biệt cho từng nhóm người khác nhau.

Theo chuyên gia Ngô Trí Nhật, mặc dù các cơ quan chức năng đã nỗ lực đánh sập nhiều đường dây chuyên đánh cắp và mua bán dữ liệu cá nhân, nhưng các băng nhóm hacker vẫn tiếp tục hoạt động với nhiều hình thức tinh vi. Quá trình điều tra và xử lý những trường hợp này thường kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến công tác bảo đảm an toàn thông tin.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã báo cáo rằng trong sáu tháng đầu năm 2025, có 56 vụ việc liên quan đến mua và bán dữ liệu cá nhân, với hơn 110 triệu bản ghi bị thu thập và rao bán. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chia sẻ rằng nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh là rất lớn. Tuy nhiên, nhiều hệ thống thông tin có hoạt động thu thập, phân tích, và xử lý dữ liệu cá nhân hiện còn tồn tại lỗ hổng trong quy trình khai thác và sử dụng.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Doanh nghiệp xã hội Chống lừa đảo, cho rằng các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu cá nhân của khách hàng để gia tăng giá trị dịch vụ và kết nối. Tuy nhiên, việc khai thác dữ liệu phải đảm bảo tính bảo mật, lưu trữ thông tin tại máy chủ ở Việt Nam, và có mã hóa các thông tin nhạy cảm như danh tính khách hàng và tình trạng tài chính.

Để ngăn chặn tình trạng lộ và lọt thông tin, bảo vệ người dân khỏi nạn lừa đảo, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Luật này quy định rõ ràng và cụ thể các khái niệm về dữ liệu cá nhân, bao gồm “dữ liệu cá nhân cơ bản”, “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”, “đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân”, và “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Luật cũng cấm tuyệt đối hành vi mua và bán dữ liệu cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng cần triển khai các giải pháp đồng bộ, như ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ và cơ quan để chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm vi phạm. Cần tổ chức các chiến dịch tuyên truyền và nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân. Đồng thời, cần có một kênh tương tác và đường dây nóng để người dân và doanh nghiệp có thể tố giác hành vi vi phạm hoặc khai báo nếu phát hiện dữ liệu của mình bị đánh cắp.

Người dân cần cảnh giác và không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc các khảo sát trôi nổi. Người dân cũng nên sử dụng mật khẩu mạnh, không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản, và không mở các liên kết hoặc tập tin đáng ngờ. Ngoài ra, người dân nên thường xuyên cập nhật các phần mềm chống virus và bảo mật trên các thiết bị cá nhân để bảo vệ thông tin cá nhân của mình.