Việt Nam đã chuyển mình từ một thị trường blockchain mới nổi thành một điểm sáng trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số tại khu vực. Tiềm năng phát triển của Việt Nam trong lĩnh vực này đã được các nhà đầu tư, nhà phát triển và chuyên gia toàn cầu công nhận, đưa Việt Nam vào vị trí lãnh đạo trong ngành công nghiệp blockchain.

Tầm nhìn này đã được khẳng định tại sự kiện GM Việt Nam 2025, một trong những sự kiện quan trọng về blockchain và tài sản kỹ thuật số được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 1-2 tháng 8. Sự kiện được đồng tổ chức bởi SSI Digital và Kyros Ventures, và nhận được sự ủng hộ của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA). Hơn 20.000 người tham gia và 200 diễn giả hàng đầu từ Việt Nam và nước ngoài đã tham gia sự kiện, bao gồm đại diện từ Hàn Quốc, Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc) và Mỹ.

GM Việt Nam 2025 không chỉ là một buổi trình diễn công nghệ đầu tư, mà còn là một diễn đàn chiến lược định hình tương lai của tài sản kỹ thuật số và blockchain. Sự kiện đã đưa ra những quan điểm đa dạng và khơi dậy những ý tưởng mới nhằm đặt Việt Nam lên bản đồ blockchain toàn cầu. Các chuyên gia đã thảo luận về các vấn đề chính như khuôn khổ pháp lý, cơ chế sandbox, bảo mật hệ thống và thông tin về cảnh quan đầu tư.

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Phó Chủ tịch NCA Phạm Tiến Dũng, trong năm qua, Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc phát triển các thể chế và khuôn khổ pháp lý cho tài sản kỹ thuật số và công nghệ blockchain. Quốc hội đã thông qua một nghị quyết về việc thành lập một trung tâm tài chính quốc tế, bao gồm đổi mới và các sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số chuyên biệt. Bộ Tài chính đã trình một đề xuất thí điểm một nền tảng giao dịch dựa trên blockchain.

Quan trọng hơn, Luật Công nghiệp Công nghệ kỹ thuật số mới được thông qua, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, định nghĩa tài sản kỹ thuật số trong luật lần đầu tiên, thiết lập quyền sở hữu, điều kiện kinh doanh và quy định về an toàn thông tin. Chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ blockchain đến năm 2025 với tầm nhìn đến năm 2030, nhắm đến việc đưa blockchain trở thành một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số cốt lõi.

Nghị quyết số 57, ban hành bởi Bộ Chính trị vào ngày 22 tháng 12 năm 2024, về những đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới và chuyển đổi số quốc gia, đã mở đường cho ứng dụng và đổi mới công nghệ, tạo điều kiện pháp lý cần thiết cho sự phát triển. Quyết định số 1131 của Thủ tướng, ban hành vào tháng 6 năm 2025, xác định blockchain là một trong 11 công nghệ chiến lược quan trọng đối với nền kinh tế kỹ thuật số.

Thuat Nguyen, người sáng lập và CEO của Kyros Ventures, cho biết sự kiện này là một nền tảng quan trọng cho các dự án blockchain của Việt Nam để trình diễn khả năng của mình trên trường quốc tế. Kể từ năm 2022, một số nền tảng do Việt Nam dẫn đầu đã đạt được sự công nhận toàn cầu về cả chất lượng công nghệ và quy mô.

Ông nhấn mạnh ba lợi thế giúp Việt Nam trở thành một cầu thủ cạnh tranh: chi phí vận hành thấp, lực lượng lao động trẻ và khả năng thích nghi nhanh. Các trường đại học hàng đầu như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học FPT và RMIT Việt Nam đã cung cấp các khóa học về blockchain. Các công ty khởi nghiệp Việt Nam có thể ra mắt các sản phẩm quy mô toàn cầu với chi phí chỉ bằng một phần so với Singapore hoặc Hồng Kông (Trung Quốc).

Với các cuộc tấn công mạng liên quan đến blockchain trên toàn cầu gây ra 12,8 tỷ USD thiệt hại từ năm 2020 đến tháng 2 năm 2025, bảo mật đã trở thành một mối quan tâm nghiêm trọng. Đáng chú ý, các nền tảng liên quan đến Việt Nam như Sky Mavis (Ronin) và KyberSwap đã phải chịu các cuộc tấn công lớn, nhấn mạnh sự cấp thiết của việc phát triển an toàn.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch thường trực NCA, nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hệ sinh thái blockchain an toàn phải là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Để phát triển một hệ sinh thái blockchain an toàn và bền vững, ông đề xuất ba chiến lược chính: thiết kế hệ sinh thái bảo mật ngay từ đầu, tăng cường phát hiện sớm và phản ứng nhanh thông qua phối hợp liên ngành, và đảm bảo tuân thủ pháp luật phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong chống rửa tiền, bảo vệ dữ liệu và kiểm soát vốn, trong khi hỗ trợ tiêu chuẩn hóa công nghệ và cải cách pháp lý.

Vũ Ngọc Sơn, trưởng phòng nghiên cứu, tư vấn và phát triển công nghệ, hợp tác quốc tế tại NCA, nhấn mạnh kỹ năng logic và toán học mạnh mẽ của Việt Nam, đặc biệt là trong số các kỹ sư, là một lợi thế chính trong an ninh mạng, với các nhà phát triển địa phương được biết đến với sự kiên trì trong việc xác định các lỗ hổng trong các hệ thống blockchain mã nguồn mở.

Ông đã vạch ra bốn trụ cột để thiết lập Việt Nam như một trung tâm bảo mật blockchain, bao gồm một khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ, các tiêu chuẩn kỹ thuật mạnh mẽ, một cơ sở nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, và hợp tác quốc tế, đặc biệt là trong chia sẻ thông tin tình báo và phòng chống tội phạm mạng xuyên biên giới.

Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, một văn bản pháp lý quan trọng quy định cụ thể về nhận dạng sản phẩm công nghệ số sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Theo đó, các sản phẩm công nghệ số được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo và nằm trong Danh mục sản phẩm công nghệ số phải có dấu hiệu nhận dạng đặc biệt. Điều này cho phép người sử dụng hoặc máy có thể nhận biết và phân biệt chúng. Mục đích chính của quy định này là đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người dùng khi tương tác với các hệ thống AI.

Lật lại tiến trình xây dựng pháp luật, Luật Công nghiệp công nghệ số bao gồm 6 chương với 51 điều, trong đó có một chương riêng dành cho việc quy định về trí tuệ nhân tạo. Điều 44 của luật này đi sâu vào các quy định cụ thể về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Theo đó, bất kỳ hệ thống trí tuệ nhân tạo nào tương tác trực tiếp với con người đều phải thông báo cho người sử dụng biết rằng họ đang tương tác với một hệ thống AI. Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ khi người sử dụng đã rõ về việc này, không cần thông báo thêm.

Để đảm bảo việc thực hiện các quy định mới, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ sẽ có trách nhiệm ban hành Danh mục sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, Bộ trưởng cũng sẽ tổ chức kiểm tra việc thực hiện quy định về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Qua đó, nhà nước kỳ vọng tăng cường sự quản lý và giám sát đối với sự phát triển và ứng dụng của công nghệ AI.

Ngoài ra, Luật Công nghiệp công nghệ số cũng đề ra 7 nguyên tắc quan trọng cho việc phát triển, cung cấp và triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo. Các nguyên tắc này bao gồm: phục vụ sự thịnh vượng và hạnh phúc của con người, tiếp cận bao trùm và công bằng, tôn trọng các giá trị đạo đức và quyền con người, bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình, bảo đảm an toàn và an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, và tuân thủ pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Những nguyên tắc này là nền tảng cơ bản để các hoạt động liên quan đến trí tuệ nhân tạo được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm.

Về mặt tổ chức thực hiện, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ sẽ được giao nhiệm vụ hướng dẫn nguyên tắc phát triển, cung cấp và triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo trong các ngành, lĩnh vực được phân công. Qua đó, mỗi lĩnh vực sẽ có những hướng dẫn cụ thể để đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với tình hình thực tế.

Luat Công nghiệp công nghệ số sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho sự phát triển của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Việc này không chỉ góp phần nâng cao tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp công nghệ số mà còn đảm bảo rằng các công nghệ mới được ứng dụng một cách an toàn và có trách nhiệm.