Trong suốt thập kỷ qua, ông Tan Chin Seng đã nổi tiếng trên trường quốc tế với tư cách là nghệ nhân làm đàn violin chuyên nghiệp đầu tiên của Malaysia. Thành công của ông không chỉ đến từ tài năng mà còn từ sự đam mê và tận tâm với nghề thủ công này. Hiện tại, ông đang dẫn dắt một thế hệ nghệ nhân mới tại xưởng của mình gần Kuala Lumpur, với hy vọng có thể góp phần thúc đẩy và quảng bá nghề làm đàn ở Malaysia và khu vực Đông Nam Á.

Nghề làm đàn violin được xem là một nghề thủ công đòi hỏi sự khéo léo, kiên nhẫn và trên hết là tình yêu với âm nhạc. Ông Tan Chin Seng, người từng bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực khoa học máy tính, đã khám phá ra niềm đam mê với nghề này sau một chuyến đi đến Trung Quốc vào năm 2010. Từ đó, ông đã dành nhiều thời gian để học hỏi và nghiên cứu về nghề làm đàn từ những nghệ nhân nổi tiếng ở Trung Quốc và Ý. Quá trình học hỏi không ngừng nghỉ đã giúp ông trở thành một trong những nghệ nhân hàng đầu trong lĩnh vực này.

Xưởng của ông Tan Chin Seng hiện sản xuất khoảng 10 cây đàn mỗi năm, được hỗ trợ bởi 7 bàn làm việc và một đội ngũ nghệ nhân trẻ đầy tiềm năng. Mặc dù nghề làm đàn vẫn chưa được biết đến rộng rãi ở Malaysia và Đông Nam Á, ông Tan tin rằng sẽ có nhiều người trẻ quan tâm và theo đuổi nghề này trong tương lai. Ông hy vọng rằng, với sự phát triển của nghề làm đàn, sẽ có thêm nhiều cơ hội để quảng bá nền văn hóa âm nhạc của Malaysia ra quốc tế.

Với những đóng góp của mình, ông Tan đã đạt được nhiều giải thưởng quốc tế về tay nghề của mình. Hiện tại, ông không chỉ tiếp tục sản xuất đàn mà còn hướng dẫn một thế hệ nghệ nhân mới, bao gồm cả nữ nghệ nhân làm đàn đầu tiên của Malaysia, Chan Song Jie. Ông tin rằng, việc đào tạo và phát triển thế hệ kế cận sẽ giúp cộng đồng nghệ nhân làm đàn tiếp tục phát triển và vững mạnh.

Bằng niềm đam mê và sự tận tâm với nghề làm đàn, ông Tan Chin Seng đã và đang góp phần tạo nên một cộng đồng nhỏ nhưng đầy tâm huyết. Những người yêu công việc này không chỉ đam mê với việc tạo ra những cây đàn chất lượng cao mà còn mong muốn đưa nó đến với nhiều người hơn, làm giàu thêm nền văn hóa âm nhạc của Malaysia và thế giới.

Thông qua các hoạt động tại xưởng và việc hướng dẫn thế hệ nghệ nhân mới, ông Tan Chin Seng hy vọng sẽ để lại dấu ấn của mình trong lịch sử phát triển của nghề làm đàn ở Malaysia và Đông Nam Á. Việc cân bằng giữa việc bảo tồn kỹ thuật truyền thống và việc ứng dụng công nghệ hiện đại cũng là một thách thức mà ông và đội ngũ của mình đang phải đối mặt.

Không chỉ dừng lại ở việc sản xuất và hướng dẫn, ông Tan còn tích cực tham gia vào các hoạt động quảng bá nghề làm đàn, với hy vọng nâng cao nhận thức và sự quan tâm của công chúng đối với nghề thủ công này. Ông tin rằng, với sự hợp tác và hỗ trợ của nhiều bên, nghề làm đàn sẽ có thể phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Trước những thách thức và cơ hội trong nghề làm đàn, ông Tan Chin Seng vẫn tiếp tục duy trì niềm đam mê và cam kết với nghề. Với ông, việc được làm những điều mình yêu thích và có thể góp phần vào sự phát triển của nền văn hóa âm nhạc đã là một thành công.

Trong một buổi chiều yên ả, khi đặt chân đến ngôi nhà làng của người Ve, xã Đắc Pring, thành phố Đà Nẵng, chúng tôi đã có cơ hội chiêm ngưỡng lên vách mái nhà làng. Tại đó, bên cạnh những đầu trâu mà dân làng đã trải qua bao mùa hiến trâu ăn mừng lúa mới, là những cây sáo làm từ tre nứa, được đặt cẩn thận và trang nghiêm. Không chỉ đơn thuần là nhạc cụ, chúng còn đại diện cho ký ức của làng, cho sự hiện diện của bao lớp người Ve giữa núi rừng Trường Sơn.

Bản làng người Ve, một nhóm địa phương của dân tộc Gié Triêng, ở xã Đắc Pring hiện lên với vẻ mộc mạc, tương xứng với tính cách của những con người sống bền bỉ giữa đại ngàn. Tại đây, bên tiếng suối róc rách, giữa thung lũng thấp thoáng khói bếp chiều, những âm thanh xưa cũ vẫn đang được lưu giữ bằng nhạc cụ đơn sơ – những cây sáo bằng nứa.

Không phải là nhạc cụ biểu diễn chuyên nghiệp, cũng không dành riêng cho sân khấu, nhưng trong mỗi sự kiện của cuộc đời của họ, âm thanh tiếng sáo thân thương này luôn hiện diện. Chúng tôi đã tìm hiểu về những cây sáo này và được ông Zơ Râm Ngăm, 65 tuổi, chia sẻ về một sự tích được người Ve truyền đời.

Câu chuyện bắt đầu từ một làng Bút Zriêng Dac Bloong, nơi có một gia đình Ve nghèo khổ. Vì nghèo, họ thường bị nhà giàu trong làng hắt hủi, xua đuổi. Sau khi người cha qua đời, hai đứa con trai chỉ biết lặng lẽ cắt một ống nứa nhỏ, đưa lên miệng thổi, mỗi lần nhớ cha. Đó chính là cây sáo Pà bam – tiếng khóc ngắn, nghẹn lại trong lòng. Ít lâu sau, người mẹ cũng ra đi. Lần này, hai anh em thực sự côi cút. Họ không được khóc, và một lần nữa, họ chọn một ống nứa khác, dài hơn, để tạo ra thứ âm thanh dài, nghẹn ngào, vọng mãi trong rừng sâu. Đó là Đinh buôn – tiếng khóc dài, tiễn mẹ về suối.

Những cây sáo này không chỉ là nhạc cụ, mà còn là phương tiện để người Ve thổ lộ, tưởng niệm, và tâm sự những điều mà họ không thể nói bằng lời. Người Ve đã lưu giữ lại những ký ức, cảm xúc bằng cách tạo ra nhạc cụ – không để biểu diễn, mà để kết nối với quá khứ, với cộng đồng.

Ngày nay, người Ve xã Đắc Pring không chỉ cần cù trong lao động mà còn rất tự hào trong việc giữ gìn văn hóa. Trong các lễ hội, trong các sinh hoạt văn nghệ, tiếng sáo Pà bam, Đinh buôn, Tuốt léc vẫn vang lên giữa đại ngàn như một gạch nối giữa quá khứ và hiện tại. Những cây sáo ấy không chỉ là món ăn tinh thần, mà còn là biểu tượng văn hóa – lặng lẽ nhưng bền bỉ của cả một cộng đồng.

Khi rời khỏi Đắc Pring, chúng tôi vẫn có thể nghe thấy tiếng sáo Pà bam, sáo Tuốt léc của ông Zơ Râm Ngăm, sáo Đinh buôn của ông Hiên Dân thổi tặng. Những tiếng sáo vừa nghe còn ngân nga đâu đây. Âm thanh ấy, những tiếng lòng, tình yêu, hạnh phúc hay đau khổ qua tiếng sáo thân thương vẫn vang lên cùng gió, cùng rừng, cùng thời gian.