Ngành xây dựng đang đối mặt với một thách thức lớn trong việc giảm thiểu tác động môi trường và chủ động hấp thụ, lưu trữ khí carbon dioxide (CO2) từ khí quyển. Đây là một trong những ngành tiêu thụ nhiều năng lượng và có mức đóng góp đáng kể vào tổng lượng phát thải toàn cầu. Cụ thể, ngành xây dựng chiếm khoảng 32% năng lượng tiêu thụ toàn cầu và đóng góp 34% tổng lượng phát thải toàn cầu, điều này cho thấy nhu cầu cấp thiết phải đẩy mạnh các biện pháp giảm phát thải trong lĩnh vực này.

Một giải pháp hứa hẹn giúp giảm thiểu tác động môi trường từ ngành xây dựng đang nổi lên là sử dụng vật liệu xây dựng phát thải âm, hay còn gọi là carbon-negative materials. Những vật liệu này có khả năng hấp thụ và lưu trữ nhiều CO2 hơn lượng phát thải trong suốt vòng đời của chúng, từ quá trình sản xuất đến khi được sử dụng và cuối cùng là tái chế hoặc loại bỏ.

Xu hướng sử dụng vật liệu xây dựng phát thải âm không chỉ là đổi mới công nghệ đơn thuần mà còn phản ánh áp lực từ thị trường tài chính xanh và nhu cầu ngày càng cao về tính bền vững trong lĩnh vực xây dựng. Các báo cáo về Môi trường, Xã hội và Quản lý (ESG) đang ngày càng chú trọng đến lượng phát thải embodied carbon trong vật liệu xây dựng. Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM) của Liên minh Châu Âu (EU) cũng đang tạo ra động lực cho các doanh nghiệp giảm phát thải trong quá trình sản xuất xi măng và thép, hai vật liệu xây dựng thông dụng.

Hiện tại, một số công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng phát thải âm đã được phát triển, bao gồm công nghệ CCU Concrete (Carbon Capture and Utilization), vật liệu composite mycelium, và cát olivine. Công nghệ CCU Concrete cho phép tích hợp CO2 thu được vào vật liệu tái chế trong quá trình sản xuất, giúp giảm sự phụ thuộc vào vật liệu nguyên sinh và tạo ra dấu chân carbon âm cho các dự án xây dựng bền vững.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa vật liệu xây dựng phát thải âm vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Một trong những rào cản chính là chi phí sản xuất cao và sự thiếu thống nhất trong tiêu chuẩn và định nghĩa toàn cầu về vật liệu phát thải âm. Để thúc đẩy sự phát triển của ngành này, các chính phủ cần thiết kế và thực hiện các chính sách khuyến khích phù hợp, bao gồm hỗ trợ tài chính, miễn thuế và đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.

Một cơ hội lớn cho việc thương mại hóa vật liệu xây dựng phát thải âm đang mở ra thông qua các kênh tài chính xanh. Sáng kiến Tài chính Bền vững của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP FI) ghi nhận sự gia tăng đáng kể trong các cải cách chính sách và quy định trên toàn thế giới nhằm hướng tới mục tiêu net-zero. Nhiều quốc gia đã thiết lập các khung tài chính net-zero, và thị trường CBAM mở rộng đang tạo ra động lực đầu tư vào các vật liệu carbon-negative.

Việt Nam cũng đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc giảm phát thải khí nhà kính khi tham gia vào các thỏa thuận quốc tế về biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung về biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đồng thời, Việt Nam đã thiết lập các chương trình quốc gia bao gồm Chiến lược Tăng trưởng Xanh và một số kế hoạch thực hiện liên quan. Việc cập nhật Đóng góp do quốc gia tự nguyện (NDC) lần thứ 3 vào năm 2025 sẽ giúp Việt Nam tích hợp các mục tiêu giảm phát thải carbon trong ngành xây dựng vào chiến lược khí hậu quốc gia, mở đường cho việc áp dụng vật liệu xây dựng phát thải âm vào thị trường trong nước.

Thị trường tín chỉ carbon đang ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Tại Việt Nam, với việc ban hành Nghị định 119/2025, chính phủ đã đặt ra những nền tảng quan trọng để phát triển thị trường carbon trong nước, hướng tới giảm thiểu phát thải khí nhà kính và nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề này.

Nghị định 119/2025 quy định việc tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính, thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước. Từ năm 2029, Việt Nam sẽ chính thức áp dụng cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải, hoàn thiện khung pháp lý cần thiết để từng bước tham gia vào thị trường carbon toàn cầu một cách có hiệu quả. Trong giai đoạn đến hết năm 2028, thị trường carbon trong nước sẽ được triển khai theo Nghị định 119, tập trung vào việc xây dựng sàn giao dịch carbon, hệ thống đăng ký quốc gia và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Nghị định cũng phân chia việc tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho các cơ sở thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 2025-2026, các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính bắt buộc phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan để rà soát, đánh giá, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hằng năm.

Bên cạnh đó, Nghị định 119 cũng đưa ra quy định về đối tượng phải đăng ký sử dụng các chất được kiểm soát. Các tổ chức sở hữu thiết bị có chứa các chất được kiểm soát như máy điều hòa không khí, thiết bị lạnh công nghiệp sẽ phải thực hiện đăng ký. Việc đăng ký này giúp cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để xem xét phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu cho các tổ chức theo quy định. Hạn ngạch sản xuất, nhập khẩu áp dụng cho các chất không được vượt quá tổng lượng tiêu thụ quốc gia.

Về việc triển khai thị trường carbon, Bộ Tài chính sẽ là cơ quan chủ trì xây dựng, thành lập sàn giao dịch carbon và xây dựng chính sách tài chính cho hoạt động của thị trường này. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan tổ chức vận hành sàn giao dịch carbon và tăng cường năng lực cho các đối tượng tham gia thị trường carbon.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính thực hiện các hoạt động thúc đẩy việc phát triển thị trường carbon và nâng cao nhận thức của cộng đồng về thị trường này. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan sẽ góp phần đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường carbon trong nước.

Tóm lại, Nghị định 119/2025 đã đề ra những quy định quan trọng và cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước. Việc triển khai thị trường carbon không chỉ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính mà còn đóng góp vào nỗ lực chung của toàn cầu trong việc chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sống.

Thông tin thêm về Nghị định 119/2025 và thị trường carbon có thể được tìm thấy tại trang thông tin điện tử của Chính phủ Việt Nam và các nguồn thông tin chính thức khác.

Chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, nhiều công ty đã bắt đầu thực hiện những bước đi cụ thể để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Việc áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Trong ngành bán lẻ, các trung tâm thương mại và siêu thị lớn đang tích cực triển khai các dịch vụ và sản phẩm thân thiện với môi trường. Trung tâm Bách hóa Tổng hợp và Siêu thị AEON Xuân Thủy là một trong những đơn vị tiên phong với việc triển khai dịch vụ cho thuê túi môi trường. Dịch vụ này cho phép khách hàng thuê túi tái chế với giá 5.000 đồng và được hoàn tiền 100% khi trả lại túi. Trong năm 2024, dịch vụ này đã ghi nhận 22.000 lượt thuê, thể hiện sự quan tâm và ủng hộ của khách hàng đối với các hoạt động bảo vệ môi trường.

Bên cạnh các hoạt động của ngành bán lẻ, nhiều doanh nghiệp sản xuất cũng đang ứng dụng đổi mới công nghệ để xanh hóa quy trình sản xuất. Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau đã chủ động nghiên cứu chế tạo sản phẩm đa chức năng, giúp tiết kiệm chi phí cho nông dân và giảm thiểu sự ảnh hưởng đến môi trường. Việc áp dụng công nghệ xanh không chỉ giúp giảm phát thải mà còn đem lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp.

Theo khảo sát của Ban IV, có 48,7% doanh nghiệp cho rằng việc giảm phát thải và chuyển đổi xanh là cần thiết hoặc rất cần thiết. Điều này cho thấy nhận thức đang dần thay đổi trong cộng đồng doanh nghiệp. Các doanh nghiệp ngày càng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đang trở thành tiêu chuẩn mới trong phát triển kinh tế. Dù còn nhiều thách thức về chi phí và công nghệ, nhưng sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng, thay đổi và hợp tác là tín hiệu tích cực cho một tương lai tăng trưởng xanh – bền vững – có trách nhiệm. Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, cho rằng chuyển đổi xanh là một quá trình tất yếu, không chỉ là câu chuyện cam kết chính trị của các quốc gia, mà còn là câu chuyện của thị trường và đòi hỏi từ người tiêu dùng.

Ông Frederick Teo, CEO Gen Zero, Tập đoàn Temasek Holdings, Singapore, nhận định rằng Việt Nam có tiềm năng lớn để khử carbon và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng. Việc hợp tác quốc tế và việc áp dụng các công nghệ mới sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Tóm lại, chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu và là tiêu chuẩn mới trong phát triển kinh tế tại Việt Nam. Sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng, thay đổi và hợp tác là tín hiệu tích cực cho một tương lai tăng trưởng xanh – bền vững – có trách nhiệm. Với sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp và sự ủng hộ của khách hàng, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai. Các doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.