Vấn nạn hàng giả, hàng nhái đang diễn ra phức tạp trên toàn quốc, gây ra nhiều hệ lụy cho nền kinh tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng, cũng như sức cạnh tranh của các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Hoạt động lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc có xu hướng gia tăng.

Trước thực trạng trên, để ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn hàng giả, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt và đồng bộ của lực lượng chức năng, sự vào cuộc mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp cũng là giải pháp hữu hiệu để làm lành mạnh thị trường, ngăn ngừa từ gốc những vi phạm. Hàng giả, hàng nhái ngày càng được làm tinh vi, với các sản phẩm đưa ra thị trường ‘nhái’ y hệt từ tem nhãn đến mã QR… và được bán với giá thấp hơn, khiến người tiêu dùng không phân biệt được.

Nhiều doanh nghiệp đã gặp phải vấn đề về hàng giả, hàng kém chất lượng, và đã phải phối hợp với các lực lượng chức năng để xử lý. Công ty cổ phần Ngôi sao châu Âu (Eurostars JSC) là một trong những đơn vị gặp nhiều vấn đề về hàng giả, hàng kém chất lượng. Ông Trần Việt Hải, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Ngôi sao châu Âu cho biết, doanh nghiệp của mình đã gặp phải các đối tượng làm giả giấy tờ nguồn gốc nước ngoài để đưa ra thị trường hàng trăm nghìn sản phẩm giả.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Dược phẩm Thái Minh cũng đã có nhiều kinh nghiệm trong việc chống hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ. Ông Hàn Ngọc Anh, Giám đốc Điều hành Công ty cổ phần Dược phẩm Thái Minh cho biết, công ty đã triển khai chương trình đổi vỏ lấy quà để hỗ trợ khách hàng dùng lâu dài, và đã cài mã định danh cho sản phẩm để giúp khách hàng kiểm tra sản phẩm.

Báo cáo của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo389 Quốc gia cho thấy, tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, ngày càng được sản xuất quy mô lớn, có dấu hiệu tăng dần, các hành vi gian lận thương mại ngày một tinh vi, phức tạp, khó kiểm soát. Trong 6 tháng đầu năm 2025, các đơn vị chức năng và các địa phương đã bắt giữ, xử lý 50.736 vụ việc vi phạm; thu nộp ngân sách hơn 6.532,6 tỷ đồng (tăng 7,68% so với cùng kỳ); khởi tố hình sự 1.875 vụ (tăng 188,46% so với cùng kỳ), 3.235 đối tượng (tăng 69,11% so với cùng kỳ).

Để ngăn chặn, đấu tranh với vấn nạn hàng giả, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho hay, trong thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường cả nước đẩy mạnh giám sát thị trường thông qua công nghệ số, kết nối dữ liệu liên thông và hoàn thiện cơ chế pháp lý phù hợp với đặc thù thương mại hiện đại, đặc biệt là thương mại điện tử.

Cùng với đó, lực lượng sẽ triển khai các chuyên đề kiểm tra hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ tiếp tục được triển khai, song song với hoạt động tuyên truyền, ký cam kết với tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật. Lãnh đạo thành phố Hà Nội đã yêu cầu các sở, ngành thành viên Ban Chỉ đạo389 Thành phố, ủy ban nhân dân các xã, phường cương quyết xử lý triệt để đối với các vấn đề liên quan đến sức khoẻ và an toàn của người dân như: thực phẩm bẩn, dược phẩm, mỹ phẩm…

Lãnh đạo thành phố cũng lưu ý các lực lượng tập trung tăng cường kiểm tra đột xuất các địa bàn, lĩnh vực, mặt hàng trọng điểm, nhất là kinh doanh trên thương mại điện tử, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao ý thức, trách nhiệm, ý thức của người dân và doanh nghiệp ‘nói không’ với hàng giả; hỗ trợ người dân và doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ, sản xuất, kinh doanh đúng chất lượng, công bố đối với sản phẩm theo quy định.

Hiện tượng các nhân vật có ảnh hưởng (KOLs) và quảng cáo trên mạng xã hội đang trở thành xu hướng dẫn dắt tiêu dùng tại Việt Nam. Tuy nhiên, đi cùng với đó là hàng loạt rủi ro mà việc sử dụng KOLs trong quảng cáo có thể mang lại. Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đã lên tiếng về vấn đề này, nhấn mạnh rằng một trong những vấn đề nổi cộm là việc nhiều KOLs đăng bài giới thiệu sản phẩm nhưng không công khai mối quan hệ thương mại với nhãn hàng.

Không ít trường hợp quảng cáo sai sự thật, phóng đại công dụng, che giấu thông tin sản phẩm, thậm chí tiếp tay cho hàng không rõ nguồn gốc đã được ghi nhận. Điều này cho thấy rằng, mặc dù KOLs có ảnh hưởng lớn đến người tiêu dùng, nhưng việc quản lý hoạt động quảng cáo qua KOLs vẫn còn nhiều thách thức. Hiện hành lang pháp lý chưa đủ rõ ràng để quản lý hoạt động này, và Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật nhằm làm rõ vai trò và trách nhiệm pháp lý của KOLs khi tham gia quảng cáo.

Trong khi chờ khung pháp lý hoàn thiện, người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo và không vội tin vào những lời giới thiệu ‘có cánh’ trên mạng. Việc lựa chọn sản phẩm an toàn, rõ nguồn gốc và tìm hiểu thông tin từ nguồn tin cậy là cách tự bảo vệ mình thiết thực nhất. Người tiêu dùng cần có cái nhìn khách quan và không bị ảnh hưởng quá mức bởi những quảng cáo trên mạng xã hội.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã nhận ra thách thức này và đã xây dựng hướng dẫn riêng để kiểm soát hoạt động quảng cáo qua KOLs. Tại Hàn Quốc, người có ảnh hưởng bắt buộc phải ghi rõ ‘bài viết tài trợ’ khi nhận tiền để quảng cáo. Nếu không tuân thủ, họ có thể bị xử phạt đến 30 triệu won. Còn tại Anh, Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo yêu cầu KOLs phải minh bạch mối quan hệ thương mại trong từng bài đăng. Tại Mỹ, các quy định về quảng cáo cũng rất nghiêm ngặt, và các KOLs phải tuân thủ các quy định về việc tiết lộ mối quan hệ thương mại với nhãn hàng.

Có thể thấy, việc quản lý hoạt động quảng cáo qua KOLs là một thách thức lớn trong thời đại số. Tuy nhiên, với sự vào cuộc của các cơ quan quản lý và sự tỉnh táo của người tiêu dùng, chúng ta có thể hy vọng rằng tình trạng này sẽ được cải thiện trong thời gian tới. Việc xây dựng một môi trường quảng cáo lành mạnh và an toàn cho người tiêu dùng là mục tiêu cần được hướng tới.

Trong bối cảnh hiện nay, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về các rủi ro khi sử dụng sản phẩm quảng cáo qua KOLs là rất cần thiết. Người tiêu dùng cần được trang bị kiến thức để có thể phân biệt được quảng cáo và thông tin thực tế, cũng như cách tự bảo vệ mình trước những quảng cáo sai sự thật.

Các quy định pháp luật hiện hành cần được xem xét và sửa đổi để phù hợp với thực tiễn. Quy định về trách nhiệm của KOLs trong việc quảng cáo sản phẩm cần được làm rõ, và các chế tài xử phạt cần được cụ thể hóa để có thể răn đe và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.