Luật Đất đai 2024 quy định 6 trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người dân cần biết để bảo vệ quyền lợi của mình. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, thường gọi là sổ đỏ, là giấy tờ pháp lý quan trọng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất.

Khoản 2 Điều 152 Luật Đất đai 2024 liệt kê 6 trường hợp mà sổ đỏ sẽ bị Nhà nước thu hồi mà không phải ai cũng biết. Dưới đây là các trường hợp thu hồi sổ đỏ:

Thứ nhất, Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đã cấp.

Thứ hai, trường hợp cấp đổi sổ đỏ. Khi người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất cần cấp đổi sổ đỏ, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ thu hồi sổ đỏ cũ để cấp mới.

Thứ ba, người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới sổ đỏ. Trong trường hợp này, sổ đỏ cũ sẽ bị thu hồi để cấp mới.

Thứ tư, sổ đỏ đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp. Đối với tình huống này, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét và quyết định thu hồi sổ đỏ.

Cũng theo Luật Đất đai 2024, nếu việc thu hồi sổ đỏ mà không thuộc trường hợp người được cấp giấy chứng nhận đã thực hiện chuyển nhượng, thì sẽ có 4 trường hợp xảy ra:

Trường hợp Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi sổ đỏ thì việc thu hồi được thực hiện theo bản án, quyết định đó. Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi.

Trường hợp xem xét, xác định giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra. Trường hợp cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ phát hiện giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất phát hiện giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận. Cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm kiểm tra, xem xét, quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định.

Cơ quan có thẩm quyền thu hồi là cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Thứ năm, giấy chứng nhận đã cấp bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy.

Thứ sáu, trường hợp đấu giá, giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Tòa án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành án không nộp giấy chứng nhận đã cấp.

Ngoài ra, việc thu hồi sổ đỏ đã cấp không thuộc trường hợp nêu trên chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã được thi hành hoặc văn bản kiến nghị của cơ quan thi hành án về việc thi hành bản án, quyết định theo quy định của pháp luật, trong đó có nội dung yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Đối với trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không giao nộp thì cơ quan có thẩm quyền quyết định hủy giấy chứng nhận đã cấp.

Nhiều nhà đầu tư tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang phải đối mặt với những rủi ro tiềm ẩn khi tham gia thị trường bất động sản với hy vọng “lướt sóng” và đón đầu sau khi sáp nhập địa giới hành chính. Một số môi giới bất động sản tại khu vực này đang chào bán các lô đất nền với giá lên tới hàng tỉ đồng, tuy nhiên, những lô đất này không có sổ đỏ và người mua chỉ được hứa hẹn sẽ hoàn thiện hồ sơ sang tên trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, trên thực tế, đã có nhiều trường hợp nhà đầu tư “chôn vốn” vì mua phải đất vướng tranh chấp hoặc không có sổ đỏ. Chẳng hạn, anh Nguyễn Văn Phó, một nhà đầu tư tại tỉnh Đồng Tháp, đã mua một lô đất với giá 1,9 tỉ đồng nhưng đến nay vẫn chưa có sổ đỏ và đất đang bị tranh chấp thừa kế. Việc này cho thấy rủi ro mà nhà đầu tư có thể gặp phải khi tham gia thị trường bất động sản tại khu vực này.

Các chuyên gia bất động sản cảnh báo rằng việc xuống tiền đầu tư để chốt vội đất nền không có pháp lý rõ ràng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thông thường, giá của đất không có sổ đỏ chỉ bằng khoảng 70-80% so với giá đất đủ giấy tờ. Hơn nữa, lợi dụng việc sáp nhập và nhu cầu nơi ở tại các thành phố tăng, một số cò đất đã đồn thổi để tạo sốt ảo và “hét giá” để dụ dỗ khách hàng.

Cụ thể, tại TP Cần Thơ, giá đất nền trung bình hiện ở ngưỡng 31,2 triệu đồng/m2, trong khi tại An Giang là 19,7 triệu đồng/m2 và Đồng Tháp là 16 triệu đồng/m2. Để tránh những rủi ro và đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư, Văn phòng Chính phủ đã có Thông báo số 294/TB-VPCP ngày 9.6.2025 về kết luận của Thường trực Chính phủ tại cuộc họp về tình hình thị trường bất động sản. Thông báo yêu cầu các đơn vị có liên quan nghiên cứu và rà soát các Luật: Nhà ở, Kinh doanh bất động sản để xác định những tồn tại, bất cập và chưa phù hợp với thực tiễn.

Các nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ thông tin và nguồn gốc đất, lập vi bằng để tránh những rủi ro và tranh chấp về sau. Việc đầu tư vào đất nền không có pháp lý rõ ràng cần được xem xét kỹ lưỡng để tránh những hậu quả không mong muốn. Do đó, nhà đầu tư cần cẩn trọng và tỉnh táo khi tham gia thị trường bất động sản, đặc biệt là khi mua đất nền không có sổ đỏ.

Để đảm bảo an toàn, nhà đầu tư nên yêu cầu người bán cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc đất, giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất và các giấy tờ liên quan khác. Nếu người bán không cung cấp được các giấy tờ này, nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mua.

Đồng thời, nhà đầu tư cũng nên tìm hiểu kỹ về quy định pháp luật về đất đai và bất động sản để có thể nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia thị trường. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia bất động sản cũng có thể giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn.

Cuối cùng, nhà đầu tư cần phân tích kỹ lưỡng về tiềm năng và rủi ro của thị trường bất động sản tại khu vực mà mình định đầu tư. Điều này sẽ giúp họ đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hạn chế tối đa những rủi ro có thể gặp phải.