Sau 8 năm chờ đợi, cuối cùng chị Linh, 35 tuổi, đã có được niềm vui được làm mẹ khi sinh hạ một bé gái khỏe mạnh nặng hơn 3kg. Hành trình đến với niềm vui này của chị Linh không hề đơn giản, bắt đầu từ việc chị trải qua phẫu thuật bóc u buồng trứng bên trái khi mới 15 tuổi và sau khi kết hôn, mong muốn có con nhưng mãi không được như ý.

Trong suốt 5 năm đầu tiên sau khi kết hôn, chị Linh và chồng không có tin vui. Khi đi khám tại hai bệnh viện lớn, chị được chẩn đoán rằng dự trữ buồng trứng của chị giảm nhẹ so với trung bình ở độ tuổi sinh sản. Trong khi đó, chồng chị bị tinh trùng yếu và dị dạng. Tuy nhiên, vợ chồng chị không tiến hành điều trị và tiếp tục chờ đợi. Đến thêm 3 năm sau, họ vẫn không có tin vui và quyết định đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh TP.HCM) để được tư vấn.

Ở đây, sau khi thực hiện các xét nghiệm cần thiết, các bác sĩ phát hiện tinh trùng của chồng chị Linh có tỷ lệ dị dạng lên đến 100%, không có phần đầu acrosome – một phần quan trọng giúp tinh trùng phá vỡ lớp màng bảo vệ của trứng để thụ thai. Với tình trạng này, nếu áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), tỷ lệ thành công sẽ rất thấp. Vì vậy, vợ chồng chị Linh quyết định thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Quá trình thụ tinh trong ống nghiệm của chị Linh được bắt đầu với việc dùng thuốc kích thích buồng trứng theo phác đồ phù hợp. Sau đó, bác sĩ chọc hút thu được 6 noãn (trứng) trưởng thành. Qua quá trình thụ tinh trong ống nghiệm, họ thu được 3 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Với phác đồ chuẩn bị niêm mạc tử cung thích hợp, chị Linh đã đậu thai và sau đó hạ sinh một bé gái khỏe mạnh.

Được biết, tình trạng tinh trùng dị dạng không phải là hiếm gặp ở nam giới. Trong tinh dịch của nam giới khỏe mạnh, vẫn có một tỷ lệ nhất định tinh trùng dị dạng. Thông thường, nếu tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường từ 4-10%, họ vẫn có khả năng thụ thai tự nhiên. Tuy nhiên, khi tỷ lệ tinh trùng dị dạng vượt quá 96%, khả năng sinh sản có thể bị ảnh hưởng và cần điều trị hỗ trợ sinh sản.

ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng Đơn vị Nam học, Trung tâm IVF Tâm Anh TP.HCM, cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng tinh trùng dị dạng như sự suy giảm hormone sinh dục ở nam giới, tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, mắc bệnh lý sinh dục nam, chế độ ăn uống thiếu dưỡng chất, lối sống thiếu khoa học… Bác sĩ Huy cũng khuyến cáo nam giới nên chủ động khám sức khỏe sinh sản định kỳ và bảo tồn khả năng sinh sản nếu cần thiết.

Đặc biệt, với những cặp vợ chồng kết hôn và quan hệ tình dục đều đặn nhưng sau một năm vẫn không có thai, bác sĩ Huy khuyên nên đến khám và điều trị sớm. Việc này không chỉ giúp họ sớm có con mà còn có thể tiết kiệm chi phí trong quá trình điều trị sau này.

Xu hướng kết hôn và sinh con muộn ngày càng trở nên phổ biến trong số phụ nữ Việt Nam, dẫn đến những rủi ro tiềm ẩn về sức khỏe sinh sản. Để giải quyết thách thức này, phương pháp trữ trứng đã được đưa ra như một giải pháp hiện đại, giúp phụ nữ có thể bảo tồn khả năng làm mẹ dù có sinh con muộn.

Theo số liệu thống kê mới nhất từ Tổng cục Thống kê, tuổi kết hôn trung bình của phụ nữ Việt Nam đã tăng lên 25,3 vào năm 2024. Đặc biệt, tại TP.HCM, con số này thậm chí đã vượt qua mức 27 tuổi. Các chuyên gia cho rằng xu hướng này có thể xuất phát từ những áp lực về công việc, tài chính, học tập và nhiều vấn đề xã hội khác.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh rằng quy luật sinh học không thể thay đổi và tuổi sinh sản của phụ nữ bị chi phối bởi dự trữ buồng trứng – một yếu tố hữu hạn và không thể phục hồi. Các bác sĩ khuyến cáo rằng phụ nữ nên sinh con đầu tiên trước 30 tuổi và con thứ hai trước 33 tuổi để giảm thiểu những rủi ro có thể xảy ra.

Trước những thách thức này, giải pháp trữ trứng đã được đưa ra nhằm giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc bảo vệ khả năng sinh sản của mình. Phương pháp này cho phép ‘đóng băng tuổi sinh học’, giúp phụ nữ lưu giữ trứng khi còn trẻ để đảm bảo chất lượng tốt và sử dụng khi cần thiết.

Trứng sẽ được lấy khi buồng trứng hoạt động tốt và sau đó bảo quản trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196°C. Khi sẵn sàng sinh con, phụ nữ có thể sử dụng chính trứng đã trữ để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Ưu điểm lớn của phương pháp trữ trứng là bảo tồn khả năng sinh sản và giảm nguy cơ sảy thai hoặc dị tật thai nhi.

Về chi phí, một chu kỳ trữ trứng thường khoảng 50–60 triệu đồng, cộng thêm 4–5 triệu đồng/năm phí lưu trữ. So với chi phí điều trị vô sinh về sau, đây được xem là một mức đầu tư hợp lý cho việc bảo vệ khả năng sinh sản.

Cuối cùng, các bác sĩ cũng khuyến cáo rằng phụ nữ nên kiểm tra sức khỏe sinh sản sớm, ngay cả khi chưa có kế hoạch sinh con. Việc đánh giá dự trữ buồng trứng sẽ giúp quyết định có cần trữ trứng hay không và thời điểm nào phù hợp nhất để thực hiện điều này.

Thông tin về phương pháp trữ trứng và các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản có thể được tìm thấy trên các trang web y tế uy tín.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cung cấp những thông tin và hướng dẫn về sức khỏe sinh sản và các biện pháp bảo vệ khả năng sinh sản.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.10.2025, sẽ quy định chi tiết về các điều kiện và thủ tục liên quan đến sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cũng như điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật có nguyện vọng mới được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Một điểm quan trọng trong nghị định này là việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên liên quan.

Nghị định cũng quy định cụ thể về thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Các cặp vợ chồng vô sinh cần gửi hồ sơ đề nghị đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Người mang thai hộ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã. Những quy định này nhằm đảm bảo rằng việc mang thai hộ được thực hiện một cách hợp pháp và có trách nhiệm.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng định nghĩa rõ về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm và thụ tinh nhân tạo. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh. Những định nghĩa này giúp làm rõ các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đang được áp dụng hiện nay.

Vô sinh được định nghĩa là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con. Định nghĩa này giúp thống nhất cách hiểu về vô sinh và xác định rõ đối tượng có nhu cầu thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Nâng cao chất lượng dân số là một mục tiêu quan trọng không chỉ của ngành Y tế mà còn là chiến lược phát triển lâu dài của đất nước. Trong đó, bên cạnh việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, các tiến bộ trong hỗ trợ sinh sản, đặc biệt là phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm, đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại cơ hội làm cha, làm mẹ cho hàng triệu cặp vợ chồng gặp khó khăn về vấn đề hiếm muộn.

Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng dân số mà còn thể hiện sự quan tâm của xã hội tới vấn đề sức khỏe sinh sản và hạnh phúc của các gia đình. Thực tế, với sự phát triển của công nghệ hỗ trợ sinh sản, nhiều cặp vợ chồng đã có thể vượt qua khó khăn về hiếm muộn, xây dựng cuộc sống gia đình trọn vẹn. Đồng thời, vấn đề nâng cao chất lượng dân số cũng đặt ra yêu cầu về việc tăng cường đầu tư cho hệ thống y tế, đặc biệt là trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản.

Nhìn nhận rộng hơn, nâng cao chất lượng dân số không chỉ dừng lại ở vấn đề hỗ trợ sinh sản mà còn liên quan đến nhiều khía cạnh khác như giáo dục, kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, việc áp dụng các tiến bộ trong hỗ trợ sinh sản, như phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm, đã mở ra những cơ hội mới cho những cặp vợ chồng gặp khó khăn. Điều này không chỉ mang lại hy vọng cho họ mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Nhằm đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng dân số, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ sinh sản, đồng thời tăng cường tuyên truyền về tầm quan trọng của vấn đề này. Ngoài ra, việc đầu tư vào công nghệ hỗ trợ sinh sản hiện đại cũng là một yếu tố quan trọng để cải thiện chất lượng dịch vụ y tế trong lĩnh vực này.

Với sự chung tay của cả cộng đồng và sự phát triển không ngừng của công nghệ hỗ trợ sinh sản, hy vọng rằng, trong tương lai, sẽ có nhiều cặp vợ chồng được thụ hưởng những thành tựu khoa học, công nghệ để xây dựng cuộc sống gia đình hạnh phúc, góp phần nâng cao chất lượng dân số và phát triển bền vững cho đất nước.

Trước những thách thức và cơ hội trong lĩnh vực này, vai trò của các chuyên gia y tế, các nhà khoa học trong việc tiếp tục nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ hỗ trợ sinh sản hiện đại là hết sức quan trọng. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách hỗ trợ để đảm bảo quyền lợi của các cặp vợ chồng khi thực hiện hỗ trợ sinh sản cũng là một yêu cầu cần thiết.

Có thể thấy, nâng cao chất lượng dân số là một hành trình dài hạn, đòi hỏi sự nỗ lực và tham gia tích cực của toàn xã hội. Qua đó, không chỉ mục tiêu nâng cao chất lượng dân số được thực hiện mà còn thể hiện tinh thần nhân đạo, sự quan tâm của xã hội tới mỗi cá nhân, mỗi gia đình.