Giá đất và tiền sử dụng đất đang trở thành vấn đề nóng tại Việt Nam, với nhiều bất cập và phản ánh từ phía người dân và doanh nghiệp. Sức nóng của giá đất, thuế đất đã dẫn đến biến động chính sách liên quan đến lĩnh vực này. Gần đây, Bộ Tài chính đã thay đổi các đề xuất liên quan đến thuế bổ sung, từ 3 phương án xuống còn 2 phương án, và Thủ tướng Chính phủ cũng đã công bố kế hoạch sửa đổi Luật Đất đai 2024.

Bất cập lớn nhất hiện nay là tiền chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp lên đất ở còn cao hơn giá trị của chính mảnh đất đó. Nguyên nhân của tình trạng này là do bảng giá đất mới được áp dụng từ ngày 1.1.2026, khiến giá đất tăng cao gấp nhiều lần. Nếu không sửa đổi kịp thời, những bất cập này sẽ lan rộng ra cả nước.

Nhiều ví dụ đã được đưa ra để minh họa cho tình trạng này. Một gia đình ở Hóc Môn, TP.HCM, có ngôi nhà cấp 4 xây năm 2005, nhưng khi xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, họ phải đóng gần 1,7 tỷ đồng tiền thuế sử dụng đất. Một doanh nghiệp khác thuê kho ở Q.4 (cũ) với tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỷ đồng, nhưng đến năm 2023, phải trả tiền thuê lên 7,7 tỷ đồng/năm, và sang tháng 1.2025, phải trả lên hơn 21 tỷ đồng.

Các chuyên gia và doanh nghiệp đã lên tiếng về vấn đề này. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng giá đất tăng, nghĩa vụ tài chính tăng đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường với cả doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế. TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM, đề xuất điều chỉnh giá đất nông nghiệp bằng 65-70% giá đất ở trong bảng giá đất.

Trong khi đó, ông Võ Anh Tuấn, Phó cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ NN-MT), cho rằng việc áp dụng bảng giá đất mới là cần thiết, nhưng cần tránh tăng giá đột biến ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người dân. Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận nhấn mạnh rằng Bộ Tài chính đang nghiên cứu và đề xuất các phương án để giải quyết vấn đề này.

Về vấn đề thu bổ sung tiền sử dụng đất, ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ VN, cho rằng khoản thu này thực chất là một khoản tiền lãi hoặc tiền phạt chậm nộp, nhưng không phải lỗi của doanh nghiệp. Ông kiến nghị bỏ hoàn toàn khoản thu bổ sung đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Thắng, Phó tổng giám đốc Hưng Thịnh Land, cũng cho rằng khoản thu bổ sung này là gánh nặng cho doanh nghiệp và đề xuất bỏ luôn mức thu bổ sung để tạo đồng thuận toàn xã hội.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho hay, Bộ Tài chính đang nghiên cứu và đề xuất các phương án để giải quyết vấn đề này, trong đó có phương án giảm tiền sử dụng đất khi người dân chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu vừa đưa ra nhận định về việc Nhà nước thu được nhiều thuế từ đất tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức vào ngày 22.7 tại TP.HCM. Ông cho biết, chỉ với 9 dự án, TP.HCM sẽ thu ngân sách được 65.000 tỉ đồng tiền sử dụng đất. Đây là con số đáng mừng vì ngân sách có thêm nguồn thu bổ sung lớn, tuy nhiên, ông cũng bày tỏ sự lo lắng về tính hợp lý của việc thu thuế này.

Theo ông Lê Hoàng Châu, giá đất là chi phí đầu vào của nền kinh tế và muốn kéo giảm giá nhà có nhiều giải pháp, trong đó về phía nhà nước cần xác định nguồn thu từ đất đai là hợp lý. Ông dẫn chứng trường hợp của gia đình ông Nguyễn An (Hóc Môn, TP.HCM) có ngôi nhà cấp 4 xây năm 2005 với diện tích khoảng 75m2 trên đất được ông bà nội để lại. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, gia đình quyết định xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và được đo vẽ lại diện tích phần đất trên là 208m2. Với bảng giá đất theo quy định là hơn 11 triệu đồng/m2, gia đình phải đóng gần 1,7 tỉ đồng tiền thuế sử dụng đất, ngoài khả năng tài chính của gia đình.

Không chỉ người dân, doanh nghiệp cũng gặp phải khó khăn tương tự. Ông Lê Hoàng Châu cho biết, một doanh nghiệp thuê kho diện tích 11.000m2 tại quận 4 (cũ) năm 2022, giá đất 300.000 đồng/m2 và tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến năm 2023, TP điều chỉnh hệ số, doanh nghiệp phải trả tiền thuê lên 7,7 tỉ đồng/năm. Và sang tháng 1.2025, giá đất tăng cao và tiền thuê đất doanh nghiệp phải trả lên hơn 21 tỉ đồng, cao hơn 3 lần so với năm 2023 và cao gấp 7 lần so với năm 2022.

Những ví dụ trên cho thấy giá đất tăng, nghĩa vụ tài chính tăng đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường với cả doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế. Ông Lê Hoàng Châu cũng đặt vấn đề về khoản thu bổ sung với hàng loạt doanh nghiệp do chậm định giá đất. Ông cho rằng Chính phủ quy định thu bổ sung là đúng luật Đất đai nhưng đề xuất thu 3,6% của Bộ Tài chính là không hợp lý.

Thay vào đó, ông đề nghị chỉ thu bổ sung 0,5% hoặc bỏ hoàn toàn khoản thu này khi sửa luật Đất đai. HoREA cũng đề xuất thay vì thu 5,4% hay 3,6% thì Bộ Tài chính trình Chính phủ chỉ thu bổ sung 0,5%. Quy định này của luật Đất đai không phù hợp với luật Ban hành văn bản quy định pháp luật là chỉ áp dụng hồi tố với nghĩa vụ pháp lý nhẹ hơn, còn quy định nặng hơn không được áp dụng trước đó.

Trong khuôn khổ hội thảo “Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?” do Báo Thanh Niên tổ chức vào sáng ngày 22.7, các doanh nghiệp đã lên tiếng về những bất cập liên quan đến cách tính giá đất và thuế đất hiện nay. Ông Lê Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, đã bày tỏ sự bức xúc trước những khó khăn mà doanh nghiệp phải đối mặt.

Ông Quang cho rằng, cách tính giá đất và thuế đất hiện nay quá cao và bất hợp lý, gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo ông, mức thuế đất phù hợp nên nằm trong khoảng từ 30-40%. Ông cũng đề xuất rằng giá đất ở nên được tính theo giá thị trường, phản ánh đúng giá trị thực của thị trường bất động sản.

Không chỉ dừng lại ở đó, ông Quang còn chỉ ra rằng giá đất nông nghiệp hiện nay quá thấp, chưa tương xứng với giá trị thực tế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người nông dân mà còn tác động tiêu cực đến quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất, gây ra tình trạng lãng phí đất đai.

Một điểm quan trọng khác mà ông Quang nhấn mạnh là việc điều chỉnh giá đất hàng năm. Ông cho rằng, giá đất nên được điều chỉnh hàng năm với mức tăng không vượt quá 20%. Nếu mức tăng vượt quá 20%, cần phải có sự rà soát lại để đảm bảo tính hợp lý và tránh gây shock cho thị trường.

Những kiến nghị của ông Lê Khánh Quang tại hội thảo đã phần nào phản ánh được tâm lý chung của nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn do chính sách giá đất và thuế đất. Việc tìm ra một giải pháp phù hợp cho vấn đề này không chỉ giúp giảm nhẹ gánh nặng cho doanh nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản cũng như nền kinh tế nói chung.

Để có thêm thông tin chi tiết về bài viết, bạn có thể tham khảo tại https://thanhnien.vn/gia-dat-thue-dat-the-nao-cho-hop-ly-post1483662.html .