Mưa lớn kéo dài đã khiến tình hình thủy điện Bản Vẽ tại Nghệ An trở nên nghiêm trọng. Lượng nước về hồ trong những ngày qua tăng đột biến, đạt mức cao nhất trong gần 5.000 năm qua. Tối ngày 22/7, lưu lượng nước đổ về thượng lưu hồ thủy điện Bản Vẽ đạt 9.543m³/s, chỉ cách ngưỡng lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra là 10.500m³/s một khoảng rất nhỏ.

Đến sáng ngày 23/7, tình hình tiếp tục trở nên nghiêm trọng khi lượng nước đổ về hồ đã vượt mốc này và đạt hơn 12.000 m³/s. Trước tình hình này, hồ Bản Vẽ đang tiến hành cắt giảm lũ và đã bắt đầu xả nước xuống hạ du với lưu lượng 1.727m³/s. Dự kiến trong thời gian tới, lượng nước xả sẽ tăng nhanh để đảm bảo an toàn cho hồ và khu vực xung quanh.

Trước tình hình nghiêm trọng này, tỉnh Nghệ An đã ra thông báo khẩn, yêu cầu các sở, ban, ngành liên quan cũng như chính quyền các địa phương vùng hạ du của Thủy điện Bản Vẽ khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó. Tỉnh yêu cầu huy động mọi lực lượng, phương tiện để hỗ trợ di dời người dân và tài sản đến nơi an toàn; đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt và báo cáo kịp thời về UBND tỉnh, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai – Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh, cùng các cơ quan liên quan khi có tình huống, sự cố xảy ra.

Mưa lớn kèm theo lũ quét đã khiến nhiều xã miền núi ở Nghệ An chìm trong biển nước. Tại xã Mường Xén, nước sông không ngừng dâng cao và đến hơn 23h đêm 22/7, khu vực trước cổng vào UBND xã Mường Xén đã ngập đến đầu người lớn. Bí thư Đảng ủy xã Mường Xén Nguyễn Viết Hùng cho biết, toàn bộ khu vực trung tâm xã đều mất điện. Tối qua đến sáng nay, nước tràn vào nhà dân ở khối 5, xã Mường Xén. Nhiều người hoảng loạn, dùng điện thoại phát trực tiếp cảnh nước dâng, bất lực nhìn dòng nước dần nhấn chìm mọi thứ.

Tại xã Tương Dương, UBND xã họp khẩn giữa đêm để tìm phương án, chỉ đạo các bản, làng ứng phó hiệu quả nhất trong bối cảnh người dân đã bắt đầu bỏ nhà cửa để chạy lên núi, tìm nơi cao để tránh lũ.

Tỉnh Nghệ An đã ban hành thông báo khẩn khi lưu lượng nước đổ về thủy điện Bản Vẽ gần đạt lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra, tần suất 5.000 năm xảy ra một lần. Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã ký ban hành thông báo khẩn, hỏa tốc gửi tới các địa phương, đơn vị về công tác đảm bảo an toàn liên quan đến hồ thủy điện Bản Vẽ xả lũ.

Thủ tướng Chính phủ vừa có chỉ đạo khẩn cấp nhằm ứng phó với tình hình mưa lũ tại tỉnh Nghệ An và các khu vực lân cận sau cơn bão số 3. Theo báo cáo, cơn bão đã gây ra mưa lớn tại vùng núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, với lượng mưa phổ biến từ 120-200mm, và nhiều nơi trên 300mm trong vòng 24 giờ qua. Hiện tượng mưa lớn này cũng đang diễn ra trên thượng nguồn sông Cả thuộc lãnh thổ Lào.

Lưu lượng nước về hồ thủy điện Bản Vẽ đang ở mức rất cao, với lưu lượng lũ đến hồ lúc 22h45 ngày 22/7 là 10.044 m3/s, vượt qua lưu lượng lũ thiết kế 7.770 m3/s. Mực nước thượng lưu hồ đang tăng nhanh và có nguy cơ vượt quá mực nước cho phép vào sáng ngày 23/7. Nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các sườn dốc, ven sông suối và ngập lụt sâu tại các khu vực thấp trũng là rất cao.

Để ứng phó với tình hình này, Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An báo cáo tình hình với Ban Thường vụ Tỉnh ủy và trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các biện pháp cần thiết bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân và an toàn cho các công trình đê điều, hồ đập thủy lợi, thủy điện trên địa bàn, đặc biệt là đập thủy điện Bản Vẽ. Tỉnh Nghệ An cần chủ động xây dựng các phương án bảo đảm an toàn cho dân cư để sẵn sàng triển khai khi tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.

Thủ tướng cũng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến tình hình mưa lũ, phối hợp chặt chẽ với địa phương để chỉ đạo công tác phòng, chống lũ và bảo vệ an toàn đê điều, hồ đập. Bộ Chính phủ cũng yêu cầu các bộ ngành liên quan như Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chỉ đạo Quân khu 4 và các lực lượng đóng trên địa bàn chủ động phối hợp với địa phương để triển khai lực lượng, phương tiện và vật tư cần thiết tại các khu vực trọng điểm có nguy cơ cao xảy ra sự cố.

Bên cạnh đó, tại tỉnh Hưng Yên, cũng đã xảy ra hiện tượng tràn bờ tại khu vực cống Cù Là, xã Hồng Vũ do ảnh hưởng của bão số 3. 42 hộ dân trong khu vực đã được di dời đến nơi an toàn. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hưng Yên đã huy động 120 cán bộ, chiến sĩ tham gia công tác khắc phục.

Trước tình hình diễn biến phức tạp của thời tiết, người dân tại các khu vực nguy cơ cao cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và ứng phó với mưa lũ. Cơ quan chức năng cũng cần tăng cường cảnh báo và hướng dẫn người dân ứng phó với các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra.

Tình hình mưa, lũ tại tỉnh Nghệ An hiện đang diễn biến phức tạp và có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt sâu. Trước tình hình này, Trung tướng Thái Đại Ngọc, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, đã ký Công điện của Bộ Tổng Tham mưu gửi các đơn vị quân đội để ứng phó khẩn cấp.

Theo báo cáo của Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia, hoàn lưu bão số 3 đã gây ra mưa rất lớn tại vùng núi phía Tây tỉnh Nghệ An, với lượng mưa phổ biến từ 120 đến 200 mm, và nhiều nơi trên 300 mm trong 24 giờ qua. Dự báo mưa lớn sẽ tiếp tục xảy ra trên thượng nguồn sông Cả thuộc lãnh thổ Lào, khiến lưu lượng dòng chảy về hồ thủy điện Bản Vẽ đạt mức rất cao.

Bộ Tổng Tham mưu yêu cầu các đơn vị quân đội tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm các công điện của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tổng Tham mưu về việc chủ động ứng phó với bão số 3, mưa lớn tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Các đơn vị phải duy trì nghiêm chế độ ứng trực, thực hiện chế độ báo cáo đúng quy định để đảm bảo thông tin được cập nhật kịp thời.

Đặc biệt, Quân khu 4 được yêu cầu chỉ đạo Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương, kiểm tra, điều chỉnh các kế hoạch, phương án ứng phó với tình hình mưa, lũ. Đồng thời, phối hợp với các sở, ban, ngành huy động lực lượng, phương tiện giúp đỡ nhân dân di dời người, tài sản đến nơi an toàn, tránh thiệt hại về người và tài sản.

Bộ Tổng Tham mưu cũng yêu cầu các đơn vị hỗ trợ địa phương và nhân dân ứng phó với mưa, lũ, cứu hộ cứu nạn; chỉ đạo các đơn vị chủ động kiểm tra, rà soát các kế hoạch, phương án ứng phó, bảo đảm an toàn doanh trại, kho tàng. Việc này nhằm giảm thiểu rủi ro và thiệt hại do mưa, lũ gây ra.

Ngoài ra, Bộ đội Biên phòng được yêu cầu huy động lực lượng, phương tiện giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả của mưa, lũ. Quân chủng Phòng không – Không quân và Binh đoàn 18 cũng được yêu cầu kiểm tra, rà soát kế hoạch, tổ chức lực lượng, phương tiện sẵn sàng thực hiện bay tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn đường không khi có lệnh.

Tóm lại, các đơn vị quân đội phải sẵn sàng ứng phó với tình hình mưa, lũ tại Nghệ An, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân và Nhà nước, cũng như an toàn công trình đê điều, hồ đập thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tỉnh. Sự chuẩn bị và vào cuộc kịp thời của các đơn vị quân đội sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại và giúp nhân dân vượt qua khó khăn.

Công an tỉnh Nghệ An đã triệu tập ba cá nhân để làm rõ việc chia sẻ và phát tán thông tin sai sự thật về vỡ đập thủy điện Bản Vẽ. Sự việc này đã gây ra sự hoảng loạn trong cộng đồng dân cư sống ở khu vực hạ du dòng Nậm Nơn, sông Lam, khi thông tin được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội vào chiều ngày 27-7.

Theo đó, bà P.H.S., 37 tuổi, ngụ tại xã Lương Sơn, tỉnh Nghệ An, đã sử dụng điện thoại cá nhân để phát trực tiếp thông tin về việc vỡ đập vào khoảng 17h40 cùng ngày. Bà S. đã hô hoán mọi người bỏ chạy và đăng tải thông tin này lên mạng xã hội, nơi bà có gần 3.000 người theo dõi. Đoạn video đã nhanh chóng thu hút hàng ngàn người xem, bình luận và chia sẻ.

Tuy nhiên, sau khi biết thông tin trên là giả, bà S. đã đăng tin đính chính trên trang cá nhân. Công an xã Lương Sơn đã triệu tập bà S. để làm rõ việc phát tán thông tin sai sự thật. Ngoài ra, công an xã Mỹ Lý và Tương Dương cũng đã triệu tập hai cá nhân khác, gồm anh T.M.H., 32 tuổi, và L.T.T., 23 tuổi, vì đã đăng tải thông tin sai sự thật về vỡ đập thủy điện trên mạng xã hội.

Công an tỉnh Nghệ An khẳng định tất cả thông tin trên đều là bịa đặt, chưa được kiểm chứng, nhưng những người này đã phát tán và chia sẻ trên mạng, gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và công tác phòng chống, khắc phục thiên tai của chính quyền địa phương.

Hiện, Công an Nghệ An đang tiếp tục củng cố hồ sơ để xử lý những người này về hành vi “cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt gây hoang mang dư luận”. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần cẩn thận và tỉnh táo khi tiếp nhận thông tin trên mạng xã hội, tránh bị ảnh hưởng bởi thông tin sai sự thật.

Được biết, Công an tỉnh Nghệ An đang tích cực điều tra và làm rõ vụ việc để đảm bảo trật tự và an toàn cho người dân.

Trong đợt lũ lịch sử vừa qua tại Nghệ An, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh đã thể hiện sự quyết đoán và điều hành kịp thời trong ba thời điểm vàng, giúp ngăn chặn thương vong và giảm thiểu thiệt hại cho người dân.

Trước bão số 3, vào ngày 22-7, ông Lê Hồng Vinh đã yêu cầu xả rút bớt nước trong hồ thủy điện Bản Vẽ, giúp hồ có thêm dung tích để đón lũ. Sự chỉ đạo kịp thời này đã giúp ngăn chặn nguy cơ xảy ra thảm kịch tại tỉnh Nghệ An. Ông Tạ Hữu Hùng, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ, cho biết: “Chúng tôi nhận được lệnh xả, phải xả rút bớt nước trong lòng hồ. Thời điểm ấy, nước trong lòng hồ còn thấp, cách cao độ mức nước đón lũ 2-3 m.”

Việc xả nước này đã giúp hồ thủy điện Bản Vẽ có thêm dung tích để hứng nước lũ dữ về trong đêm. Gần 24 giờ đêm 22-7, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An ký thông báo hỏa tốc, yêu cầu các xã có thể bị ảnh hưởng khẩn trương huy động mọi lực lượng, phương tiện hỗ trợ di dời người dân và tài sản đến nơi an toàn. Hơn 14 xã ở khu vực thủy điện Bản Vẽ nhận được công văn hỏa tốc liền triển khai sơ tán người dân đến nơi an toàn.

Sáng 23-7, ông Vinh cùng đoàn công tác của tỉnh vượt gần 150 km lên xã miền núi Con Cuông kiểm tra thực tế, chỉ đạo thủy điện Bản Vẽ giảm lưu lượng xả xuống 4.000 m3/s để không trôi bản làng. Rất may, từ trưa 23-7, ở nước Lào và thượng nguồn, trời mưa nhỏ dần, lượng nước lũ đổ về thủy điện Bản Vẽ giảm xuống, không còn uy hiếp đập thủy điện.

Sự quyết đoán và đúng thời điểm của Chủ tịch tỉnh Nghệ An đã cứu cho khu vực hạ lưu rất nhiều. Ông Hùng nói: “Lúc đó, tỉnh trực tiếp chỉ đạo vận hành hồ sát từng giây, từng phút. Lúc 5 giờ sáng, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo trực tiếp giảm xả lũ để cứu người dân phía dưới và chỉ được xả tối đa 5.000 m3/s, tức cắt giảm đến 74% lưu lượng đỉnh lũ.”

Ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Chánh văn phòng Chỉ huy phòng, chống thiên tai – tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Nghệ An, cho rằng nếu không điều hành thủy điện Bản Vẽ cắt lũ kịp thời, nước lũ đổ về hạ nguồn sẽ cực kỳ lớn và tình hình ngập lũ ở hạ lưu sẽ rất căng thẳng.

Lãnh đạo Sở Công Thương Nghệ An cũng cho rằng nếu không có sự phối hợp kịp thời, thì với quy mô trận lũ vừa qua, nguy cơ xảy ra thảm kịch rất lớn.

Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh nói: “Chúng tôi đã cố gắng chỉ đạo điều hành để giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản cho người dân, để bà con nhân dân có cuộc sống ổn định.” Ông Vinh cũng cho rằng cơ bản nhất là điều hành, chỉ đạo điều tiết kịp thời; phải từ cơ sở khoa học dựa trên số liệu chứ không theo ý chí cá nhân.

Có ba nhịp, ba thời điểm vàng để đưa ra quyết định rút bớt nước trong lòng hồ trước khi bão vào, điều tiết xả lũ hồ thủy điện, chỉ đạo sơ tán nhân dân vùng dưới lòng hồ thủy điện kịp thời. Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho rằng những quyết định này là dựa trên số liệu khoa học và thông tin báo cáo kịp thời mưa lũ của bộ đội biên phòng ở biên giới.