Ngày 02/8/1955, Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Nghị định số 566/TTg, thành lập Ban Tôn giáo trực thuộc Phủ Thủ tướng. Sự kiện này đánh dấu sự hình thành ngành quản lý nhà nước về tôn giáo, với tiền thân là Ban Tôn giáo Chính phủ. Để phát huy vai trò và truyền thống của ngành, ngày 27/5/2005, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 445/QĐ-TTg, lấy ngày 02/8 hàng năm là ngày truyền thống ngành quản lý nhà nước về tôn giáo.

Trong 70 năm qua, công tác quản lý nhà nước về hoạt động tôn giáo đã tạo ra sự chuyển biến lớn trong đời sống tôn giáo ở nước ta. Hoạt động tôn giáo đã tuân thủ pháp luật, phát huy các giá trị tích cực trong đời sống xã hội của người dân. Việc quản lý nhà nước về tôn giáo không chỉ đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân mà còn giúp ngăn chặn những hoạt động trái pháp luật, bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự xã hội.

Mới đây, ngày 01/7/2025, hệ thống chính trị cả nước đã triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh được thành lập từ việc sáp nhập Ban Dân tộc – Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ tỉnh Long An và Ban Tôn giáo – Dân tộc thuộc Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh. Sự hình thành Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh góp phần quản lý chặt chẽ các hoạt động tôn giáo trên địa bàn, đồng thời trở thành đầu mối liên lạc giữa các tôn giáo với Nhà nước.

Qua đó, tạo mọi điều kiện để các tôn giáo hoạt động thuận lợi, phát huy các giá trị tích cực của tôn giáo trong đời sống xã hội và xây dựng, phát triển tỉnh nhà. Tỉnh Tây Ninh hiện có 11 tôn giáo, 4 tổ chức tôn giáo, 368 tổ chức tôn giáo trực thuộc, 923 cơ sở tôn giáo với hơn 5.600 chức sắc, hơn 12.000 chức việc và gần 1.277.000 tín đồ, chiếm 39,24% dân số của tỉnh.

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh sẽ tiếp tục phối hợp ngành chức năng, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn, tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo, chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo hoạt động theo đúng quy định pháp luật, hiến chương, điều lệ giáo hội. Trong thời gian tới, Sở sẽ tập trung hướng dẫn Hồi giáo tổ chức Đại hội đại biểu Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh, nhiệm kỳ 2025-2030 và các lễ trọng của tôn giáo như: Cao Đài Tây Ninh tổ chức Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung, lễ kỷ niệm Hoằng khai đại đạo; Phật giáo tổ chức khóa An cư kiết hạ, lễ Vu lan báo hiếu; Công giáo, Tin Lành tổ chức lễ Giáng sinh,…

Sở cũng sẽ xem xét, giải quyết kịp thời các hồ sơ liên quan nhu cầu hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân tôn giáo theo quy định của pháp luật; tổ chức lớp bồi dưỡng cho cán bộ, công chức làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo các cấp trong tỉnh. Đồng thời, tích cực phối hợp các cấp, các ngành vận động đồng bào tôn giáo, dân tộc tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Trong thập kỷ qua, từ 2010 đến 2020, trong khi hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới đều tăng trưởng dân số, Phật giáo là tôn giáo duy nhất chứng kiến sự sụt giảm cả về số lượng tuyệt đối lẫn tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Theo số liệu mới nhất, số lượng Phật tử trên toàn cầu đã giảm từ 343 triệu người năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tức giảm 5%. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này đến từ hai yếu tố: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử giảm 23 triệu người, còn tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm tới 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng số lượng Phật tử.

Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới. Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, tuy chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc.

Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%). Tuy nhiên, một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác, khi người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống.

Giám mục Melissa L. Stoller, người lãnh đạo giáo xứ Southwestern Pennsylvania, tin rằng Thánh Thần đang kêu gọi Giáo hội tìm ra cách mới để phục vụ trong một thế giới không ngừng thay đổi và đầy rẫy sự chia rẽ. Được bầu làm giám mục vào ngày 13 tháng 6, bà đã chia sẻ với Living Lutheran về cách Giáo hội có thể nắm bắt sự chuyển đổi để xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa và phát triển Thân thể của Chúa Kitô. Lễ nhậm chức của bà sẽ diễn ra vào ngày 18 tháng 10 tại Giáo hội Lutheran Berkeley Hills ở Pittsburgh.

Trong một cuộc phỏng vấn với Living Lutheran, Giám mục Stoller nhấn mạnh rằng thời gian chuyển đổi như hiện nay là cơ hội để lắng nghe Thánh Thần hướng dẫn theo những cách mới. Cảnh quan của công việc mục vụ trong các hội thánh đang thay đổi khi số lượng thành viên và nguồn tài trợ giảm. Giáo hội cần tìm cách hồi sinh nhiều ơn gọi trong Thân thể của Chúa Kitô, trao quyền cho giáo dân theo những cách mới và định hình lại vai trò của mục sư và phó mục trong một mạng lưới rộng lớn hơn của các ơn gọi mục vụ.

Công việc mục vụ của những người được rửa tội là yêu thương, phục vụ và lắng nghe láng giềng của chúng ta để chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ thật sự và chân thành có thể chống chọi lại sự chia rẽ trong xã hội và chính trị. Giám mục Stoller tin rằng mỗi người được rửa tội đều có vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ và phát triển Thân thể của Chúa Kitô.

Khi được hỏi về cảm xúc của mình sau khi được bầu làm giám mục, Stoller cho biết bà được tràn ngập bằng một tinh thần biết ơn, cân bằng với sự to lớn của nhiệm vụ mà các thành viên giáo xứ đã kêu gọi bà. Bà cũng nhấn mạnh rằng ở cốt lõi của mình, bà là một mục sư, yêu thương sâu sắc người dân của Chúa và thế giới Chúa đã tạo ra.

Bà lãnh đạo thông qua sự hợp tác, mời gọi những người khác tham gia vào quá trình ra quyết định xây dựng mối quan hệ và mời gọi sự tò mò và khám phá. Với kinh nghiệm làm việc hơn tám năm trong văn phòng giáo xứ, Stoller đã tham gia vào công việc hành chính hàng ngày và những khó khăn đến với công việc mục vụ giải quyết xung đột và phán quyết.

Công việc mục vụ này có thể khó khăn, nhưng đầu tư cho mối quan hệ là điều cần thiết cho cách chúng ta là Giáo hội cùng nhau. Bà cũng đã trải nghiệm công việc mục vụ trong nhiều bối cảnh khác nhau, phục vụ như một vicar và mục sư trong các môi trường nông thôn, ngoại ô, thành thị và quốc tế.

Mỗi nơi ân sủng này đã cho bà cơ hội học hỏi và trưởng thành, điều mà bà tin là một giá trị suốt đời. Vì chúng ta thực sự là một thân thể với nhiều thành viên, và nếu chúng ta có thể yêu thương nhau trong sự đa dạng tuyệt đẹp này, chúng ta có thể hiểu được trái tim của Chúa.