Từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng cường kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, đồng thời loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến việc các sản phẩm trôi nổi trở lại các nền tảng mạng xã hội như Zalo và Facebook. Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chuyển sang các nền tảng này để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử.

Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, cho biết đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt. Chị không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội. Việc này cho thấy sự chuyển dịch của các hoạt động thương mại điện tử nhỏ lẻ sang các nền tảng mạng xã hội, nơi có ít quy định kiểm soát hơn.

Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua. Điều này thể hiện nỗ lực của Lazada trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa. Ông Tấn cũng nhấn mạnh rằng việc kiểm soát chất lượng hàng hóa trên mạng xã hội là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Nhiều nhóm trên Facebook, như ‘Chợ dân cư Thanh Đa, phường Bình Quới, TPHCM’, có hàng chục nghìn thành viên và mỗi ngày có hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định. Điều này cho thấy sự tồn tại của một thị trường ngầm lớn, nơi mà các sản phẩm thực phẩm không rõ nguồn gốc được rao bán công khai.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhưng không hẳn an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng. Bà cũng kêu gọi cần có sự kiểm soát và quản lý chặt chẽ hơn đối với các hoạt động sản xuất và kinh doanh thực phẩm ‘nhà làm’.

Ngày 17.7, UBND phường Hòa Xuân, thành phố Đà Nẵng, đã chính thức báo cáo về kết quả kiểm nghiệm mẫu bún mà người dân phản ánh đổi màu bất thường. Mẫu bún này đã được kiểm nghiệm bởi Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 2.

Kết quả kiểm nghiệm cho thấy mẫu bún chứa nhiều nấm men và nấm mốc do không được sử dụng hoặc bảo quản đúng cách, tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển. Cơ quan kiểm nghiệm cũng xác định rằng trong mẫu có thể có các loại nấm và vi khuẩn có sắc tố màu đỏ, như nấm Monascus purpureus hoặc vi khuẩn Serratia marcescens.

Nấm Monascus purpureus là một loài nấm sợi thuộc chi Monascus, được biết đến với khả năng sản sinh ra các hợp chất màu tự nhiên và các chất có hoạt tính sinh học. Loại nấm này thường xuất hiện trên các thực phẩm như gạo, ngô, khoai.

Quá trình kiểm tra cho thấy vi sinh vật có thể đã nhiễm vào mẫu bún trong quá trình chế biến hoặc bảo quản không phù hợp. Thời gian bảo quản bún qua nhiều giờ đã tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển, dẫn đến sự xuất hiện của sắc tố đỏ trong mẫu bún.

Ngoài ra, cơ quan thử nghiệm không phát hiện tồn dư hóa chất nào khác trong mẫu bún.

Trước đó, người dân phản ánh về việc mua bún tại một chợ ở phường Hòa Xuân, nhưng sau đó phát hiện bún đổi màu hồng và mềm. Sự việc đã được cơ quan chức năng vào cuộc điều tra.

Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở sản xuất bún của ông Đ.Q.H có giấy chứng nhận hộ kinh doanh và giấy khám sức khỏe định kỳ cho người lao động. Tuy nhiên, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đã hết hạn từ ngày 25.1. Do đó, UBND phường Hòa Xuân đã yêu cầu cơ sở tạm đình chỉ hoạt động.

UBND phường Hòa Xuân cũng đã chỉ đạo bộ phận chuyên môn mời hộ kinh doanh lên làm việc và yêu cầu cam kết các điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm trong sản xuất kinh doanh trước khi sản xuất thực phẩm cung ứng ra thị trường.