Ông Nguyễn Anh Khoa – Phó Tổng Giám đốc Điều hành Quỹ Đầu tư Năng lượng thuộc VinaCapital cho biết, thị trường năng lượng tái tạo Việt Nam ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài sau cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Cop 26 về mục tiêu không phát thải thuần vào năm 2050 và phân bổ công suất trong dự thảo Quy hoạch điện VIII. Tuy nhiên, những vướng mắc về khung pháp lý, năng lực tài chính và năng lực điều hành có thể trở thành thách thức đối với nhiều tổ chức, doanh nghiệp quan tâm đến lĩnh vực này.

Việt Nam thống lĩnh thị trường năng lượng tái tạo Đông Nam Á

Số liệu trong khảo sát của Chương trình đánh giá năng lượng khu vực châu Á của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy Việt Nam có tiềm năng gió lớn nhất Đông Nam Á với tổng tiềm năng điện gió ước đạt 599 GW. . Việt Nam cũng được đánh giá là nằm trong khu vực có nguồn năng lượng mặt trời dồi dào. Theo ước tính, khu vực giữa Biển Đông và Nam Trung Bộ có lượng năng lượng trực tiếp và bức xạ lớn với tổng năng lượng khoảng 3.000 đến 5.000Wh/m2/ngày.

Chỉ trong vòng 5 năm và với xuất phát điểm gần như bằng 0, ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam đã lớn mạnh và có công suất điện mặt trời là 16,5GW và công suất điện gió là 4GW vào cuối năm 2021. Năng lượng tái tạo hiện chiếm khoảng 27 % tổng công suất lắp đặt và 12% điện năng sản xuất. Với sự phân bổ công suất đầy hứa hẹn trong Quy hoạch điện VIII và cam kết của Chính phủ về mục tiêu không sử dụng ròng vào năm 2050, năng lượng tái tạo sẵn sàng trở thành một phần quan trọng trong cơ cấu năng lượng của Việt Nam. .

Theo ông Nguyễn Anh Khoa, so với các quốc gia khác, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển mạnh ngành năng lượng tái tạo, bởi tiềm năng tự nhiên rất lớn về các nguồn năng lượng tái tạo phân bố khắp thế giới. quốc gia. Ngoài ra, sự hỗ trợ của Chính phủ, bao gồm ưu đãi về thuế và áp dụng cơ chế mua điện từ các dự án năng lượng tái tạo cũng góp phần rất lớn vào sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam. .

Mặc dù có nhiều tiềm năng phát triển nhưng lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về pháp lý và tài chính, có thể là điểm nghẽn trong việc khơi thông dòng vốn đầu tư.

Theo đó, khung pháp lý hiện hành về năng lượng tái tạo cần rõ ràng và chặt chẽ hơn để các dự án không bị vướng khung pháp lý trong xây dựng và tiêu chuẩn vận hành. Ngoài ra, còn có những thách thức về tài chính. Mặc dù Chính phủ đã cố gắng nới lỏng các chính sách và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào thị trường năng lượng tái tạo, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn.

“Đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo đòi hỏi vốn lớn, rủi ro cao do công suất và sản lượng phụ thuộc vào thời tiết, khí hậu, thời gian thu hồi vốn lâu do suất đầu tư và giá điện cao hơn nên các tổ chức tài chính, ngân hàng thương mại thường không sẵn sàng cho vay. các dự án đầu tư vào lĩnh vực này”, ông Nguyễn Anh Khoa cho biết.

Ngoài ra, vấn đề biến đổi khí hậu và năng lực vận hành cũng là một trong những khó khăn cần được đề cập. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Bão, lũ lụt, hạn hán cùng với mực nước biển dâng cao gây khó khăn cho việc phát triển và vận hành lưới điện trên địa bàn. Việt Nam hiện thiếu các thiết bị lưới điện thông minh cần thiết và năng lực quản lý cung cầu để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo.

“Những thách thức này có thể trở thành nút thắt ngăn cách ý tưởng đầu tư với triển khai đầu tư đối với nhiều tổ chức, doanh nghiệp quốc tế”, ông Khoa nói.

Tháo “điểm nghẽn” để thu hút đầu tư

Phát triển thị trường năng lượng tái tạo đòi hỏi đầu tư trả trước lớn. Ngày nay, thị trường có rất nhiều nhà đầu tư quốc tế đang tìm kiếm cơ hội tham gia vào quá trình phát triển kinh tế của đất nước và tăng cường sự hiện diện của họ tại Việt Nam. Những nhà đầu tư nước ngoài đầu tiên đầu tư vào lĩnh vực này đến từ các nước ASEAN, do họ đã quen với thị trường và muốn tiếp cận các chương trình ưu đãi về giá hấp dẫn hơn so với thị trường quê nhà. Họ chủ yếu tập trung vào việc mua lại các công ty hiện có. Dần dần, các nhà đầu tư từ các nơi khác trên thế giới, chủ yếu là châu Âu và Mỹ, đã nhận thấy tiềm năng to lớn của lĩnh vực này. Do ít tiếp xúc với thị trường năng lượng Việt Nam, các nhà đầu tư bắt đầu bằng cách làm quen và theo dõi thị trường thay vì đầu tư tích cực.

Ông Nguyễn Anh Khoa cho rằng, để thu hút thêm các nhà đầu tư chiến lược khơi thông nguồn lực tài chính trong lĩnh vực năng lượng xanh, Việt Nam cần kịp thời đưa ra các cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư ổn định. , nhằm mang lại tỷ suất sinh lợi hợp lý Thị trường năng lượng tái tạo cần có chính sách đủ dài và tương đối ổn định với thủ tục pháp lý rõ ràng để thu hút thêm sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Đồng thời, theo ông Khoa, Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm của các nước phát triển về năng lượng tái tạo trong việc xây dựng, hình thành cơ chế giá cho các nguồn năng lượng mới như hydro xanh, điện gió ngoài khơi. hoặc mua bán điện trực tiếp, đấu giá điện. Việc phát triển nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao cũng cần được ưu tiên để có thể hỗ trợ thảo luận với các nhà đầu tư khi họ tìm hiểu cơ hội thâm nhập thị trường Việt Nam.

Hiện VinaCapital đã hợp tác chiến lược với tập đoàn năng lượng hàng đầu Hàn Quốc GS Energy để phát triển dự án điện khí từ khí hóa lỏng (LGN) tại tỉnh Long An với công suất 3.000 MW. Đây được coi là một trong những dự án điện lớn nhất ở miền Nam Việt Nam và hứa hẹn sẽ giải quyết tình trạng thiếu điện của khu vực. Dự án này có khả năng đáp ứng khoảng 8% nhu cầu năng lượng cả nước khi đi vào hoạt động năm 2026. Ngoài ra, năm 2019 VinaCapital đã thành lập công ty Sky-X solar để tập trung phát triển điện mặt trời. Chúa. Năm 2021, VinaCapital hợp tác với EDF Renewables – công ty năng lượng tái tạo lớn nhất châu Âu – phát triển đường ống 500MW cho các dự án điện gió ở Tây Nguyên.

Hoàng Phương