Trong 30 năm qua, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn cho khu vực nông thôn và các địa bàn khó khăn, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương và giảm nghèo bền vững. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã đạt gần 139.000 tỷ đồng, trong đó hơn 90% tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và hộ kinh doanh cá thể – những đối tượng thường bị các ngân hàng thương mại bỏ qua.

Hệ thống quỹ tín dụng nhân dân tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong hệ sinh thái tài chính vi mô và đang trở thành mắt xích quan trọng trong tiến trình phát triển tài chính toàn diện quốc gia. Với lợi thế là sự hiểu biết về địa bàn và sát thực tiễn đời sống của thành viên, các quỹ tín dụng nhân dân đã thể hiện khả năng phục hồi nhanh chóng và duy trì thanh khoản ổn định trong bối cảnh kinh tế – tài chính toàn cầu nhiều biến động.

Đến cuối năm 2024, toàn hệ thống có 1.177 quỹ tín dụng nhân dân, hoạt động trên địa bàn 57 tỉnh/thành phố với 1.953.510 thành viên. Vốn điều lệ của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân không ngừng tăng lên, đạt 7.778,2 tỷ đồng, tăng 54% so với cuối năm 2020 và tăng 527% so với cuối năm 2010.

Hoạt động cho vay của các quỹ tín dụng nhân dân tập trung chủ yếu vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các hoạt động dịch vụ thiết thực nhằm phát triển kinh tế địa phương. Các quỹ tín dụng nhân dân đã kinh doanh có lãi, thu nhập bù đắp được chi phí, cho thấy kết quả khả quan và đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân vẫn tồn tại một số hạn chế. Mô hình quản trị ở nhiều quỹ còn mang tính tự phát, vận hành theo thói quen và tập quán địa phương, thiếu tính chuyên nghiệp. Do đó, việc tái cấu trúc mô hình và nâng cao năng lực quản trị là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống.

Để hệ thống quỹ tín dụng nhân dân hoạt động an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) cần triển khai chiến lược phát triển dựa trên ba trụ cột. Thứ nhất, nâng cao năng lực điều phối hệ thống để tăng cường sự liên kết và giám sát giữa các quỹ tín dụng nhân dân. Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi số một cách thiết thực và phù hợp để giảm chi phí và rủi ro công nghệ. Thứ ba, tái cấu trúc mô hình hỗ trợ thành viên để tăng cường năng lực quản trị và tài chính cho các quỹ tín dụng nhân dân.

Co-opBank cần đóng vai trò đối tác chiến lược, đồng hành cùng các quỹ tín dụng nhân dân thông qua mô hình đào tạo và tư vấn chuyên sâu. Việc này sẽ giúp các quỹ tín dụng nhân dân nâng cao năng lực quản trị và tài chính, đồng thời mở rộng không gian phát triển và tạo lập hệ sinh thái bền vững cho tài chính vi mô tại Việt Nam. Thông qua đó, Co-opBank có thể hỗ trợ các quỹ tín dụng nhân dân phát triển bền vững, góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế và giảm nghèo bền vững.

Châu Âu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng khi các khu vực nông thôn, chiếm 40% diện tích, dần trở nên trống vắng. Điều này dẫn đến nền kinh tế địa phương ảm đạm và nhiều vấn đề xã hội. Tại Tây Ban Nha, ngôi làng Molezuelas de la Carballeda đang phải đối mặt với tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt trẻ em. Dân số của làng chỉ còn 47 người với độ tuổi trung bình là 70.

Suy giảm dân số ở vùng nông thôn không chỉ là vấn đề của Tây Ban Nha mà đang trở thành một cuộc khủng hoảng trên khắp châu Âu. Trong vòng 10 năm đến 2024, dân số sống tại các vùng nông thôn của Liên minh châu Âu đã giảm gần 8 triệu người, trong khi dân số đô thị tăng hơn 10 triệu người.

Để ứng phó, các nước châu Âu đang nỗ lực xoay chuyển tình hình, từ bán nhà với giá 1 euro, hỗ trợ tái thiết nhà cửa, trợ cấp dịch vụ thiết yếu, đến sử dụng công nghệ để cải thiện tiếp cận giáo dục và y tế. Tuy nhiên, thực tế không dễ thay đổi. Cơ sở hạ tầng xuống cấp, việc làm khan hiếm, dân số già hóa là những thách thức dài hạn.

Tại Phần Lan, thị trưởng Markus Hirvonen của khu vực Bắc Karelia bày tỏ lo ngại sâu sắc về sự thiếu hụt trẻ em. Ở Garfagnana, Ý, nữ thị trưởng Raffaella Mariani phải dùng chính tiền lương của mình để chi trả cho các tiết học ngoại khóa âm nhạc, khoa học, toán học và dịch vụ trông trẻ.

Dù nỗ lực, nhiều khu vực vẫn phải đối mặt với khó khăn. Tại vùng cao nguyên Scotland, Hội đồng Highland đang đối mặt khủng hoảng kép: thiếu việc làm, thiếu nhà ở và thiếu dịch vụ cơ bản. Để khắc phục, họ mua lại công ty xe buýt để phục vụ người dân ở khu vực xa xôi, tạm dừng hoạt động trường học thay vì đóng cửa vĩnh viễn.

Một số vùng bắt đầu dựa vào du lịch như một cách duy trì sức sống. Tuy nhiên, vẫn có những hy vọng. Chính quyền tỉnh Zamora đã khởi động chương trình “Mi Pueblo Acoge” (Làng tôi chào đón bạn), thu hút người nhập cư từ Mỹ Latinh. 124 gia đình đã được tái định cư, trong đó có kỹ sư, bác sĩ, quản trị viên từ Venezuela.

Cuộc khủng hoảng này không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn đến xã hội và văn hóa của các khu vực nông thôn. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự chung tay của chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.