Bộ Y tế, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và UBND tỉnh Bắc Ninh vừa phối hợp tổ chức chương trình ‘Tiếp cận y tế toàn diện – Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn năm 2025’ và triển khai Đề án y tế thông minh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021–2030. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu y tế thông minh và chuyển đổi số trong ngành y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh rằng chương trình này không chỉ đơn thuần là khám bệnh, tặng thiết bị hay tư vấn sức khỏe. Đây là một sự chuyển dịch chiến lược từ chữa bệnh sang chăm sóc sức khỏe, từ bị động sang chủ động, và từ rời rạc sang tích hợp, thông minh, lấy người dân làm trung tâm. Điều này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận y tế, hướng đến việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân.

Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, y tế đã được xác định là một lĩnh vực trọng tâm. Bộ Y tế đã xác định củng cố y tế cơ sở là nền tảng, chuyển đổi số là đòn bẩy, và khám sức khỏe định kỳ toàn dân là bước đi căn cơ. Chương trình tại Bắc Ninh là minh chứng sống động cho định hướng này, với sự tham gia của hàng trăm y bác sĩ và hàng nghìn người dân được khám, tư vấn, sàng lọc tại y tế cơ sở.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng nhấn mạnh ba định hướng lớn mà Bộ Y tế đang kiên trì triển khai. Đầu tiên là đưa khám sức khỏe định kỳ toàn dân trở thành mục tiêu y tế quốc gia, nhằm phát hiện sớm và can thiệp sớm bệnh tật. Thứ hai, ngành y tế sẽ bảo đảm tiếp cận công bằng trong chăm sóc sức khỏe, thu hẹp khoảng cách y tế giữa các vùng miền và nhóm dân cư. Thứ ba, ngành y tế sẽ xây dựng mạng lưới y tế thông minh cấp tỉnh, với hồ sơ sức khỏe điện tử, khám tư vấn từ xa, và cảnh báo dịch bệnh sớm.

Chương trình này không chỉ là một hoạt động chuyên môn mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ cho vai trò tiên phong của lực lượng thầy thuốc trẻ trong sự đổi mới toàn diện ngành y tế thời đại số. Mục tiêu của chương trình là xây dựng hệ thống y tế bao trùm, công bằng, hiện đại, và thúc đẩy y tế cơ sở gắn với chuyển đổi số. Với sự tham gia của các y bác sĩ và người dân, chương trình này thể hiện sự quyết tâm trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở, hướng đến một hệ thống y tế thông minh và hiệu quả hơn.

Thông qua chương trình này, Bộ Y tế và các đơn vị tham gia hy vọng sẽ tạo ra một phong trào mạnh mẽ trong việc chuyển đổi số ngành y tế, lấy người dân làm trung tâm và hướng đến một Việt Nam khỏe mạnh hơn. Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị để triển khai các hoạt động cụ thể, nhằm đạt được mục tiêu y tế thông minh và chuyển đổi số trong ngành y tế.

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang ngày càng mở ra nhiều tiềm năng to lớn cho ngành y tế trên toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng và phát triển những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế tại Việt Nam.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa, điều này gây khó khăn cho việc triển khai và áp dụng các công nghệ mới. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế là một lĩnh vực có khối lượng dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu những dữ liệu này có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không? Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang diễn ra. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh mà còn tạo tiền đề cho việc áp dụng AI và phân tích dữ liệu lớn trong tương lai.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển của ngành y tế Việt Nam. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới. Sự hợp tác này không chỉ giúp chúng ta tiếp cận những công nghệ mới mà còn có thể rút ngắn quá trình phát triển.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này. Việc hợp tác và chuyển giao công nghệ không chỉ giúp nâng cao năng lực y tế mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế và xã hội Việt Nam.

Trước những thách thức và cơ hội đang chờ đợi, GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, việc chuyển đổi số y tế tại Việt Nam cần phải được đẩy mạnh. Chúng ta cần có những chiến lược cụ thể để xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ, chuẩn hóa dữ liệu và nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế. Đồng thời, việc hợp tác quốc tế và trong nước cần được tăng cường để có thể tận dụng tối đa những nguồn lực và công nghệ mới.

Cuối cùng, GS.TS.BS Lê Hữu Song hy vọng rằng, trong tương lai gần, ngành y tế Việt Nam sẽ có thể ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Điều này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe của người dân mà còn góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế và xã hội Việt Nam.

Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, ngành Y tế đang đối mặt với những thách thức mới về sức khỏe cộng đồng. Để đáp ứng nhu cầu này, công tác lãnh đạo và chỉ đạo cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo.

Cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số ngành Y tế đã được thể hiện qua Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025. Nghị quyết này đã đặt nền móng cho một nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm. Ngành Y tế được xác định là một trong những lĩnh vực mũi nhọn cần ưu tiên CĐS để cải thiện dịch vụ công, hướng tới sự hài lòng của người dân.

Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là CĐS, vào mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội. Tiếp đó, Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Chương trình này đã cụ thể hóa lộ trình, mục tiêu và nhiệm vụ CĐS cho từng ngành, lĩnh vực, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cho y tế.

Vai trò của CNTT và CĐS trong lãnh đạo và chỉ đạo ngành Y tế đã được thể hiện qua việc tự động hóa việc thu thập, tổng hợp và lưu trữ dữ liệu khám chữa bệnh, sử dụng thuốc, vật tư tiêu hao. Lãnh đạo có thể truy cập các bảng điều khiển trực quan, hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng theo thời gian thực. CĐS đã giúp nâng cao tính minh bạch, khả năng giám sát và kiểm soát thông qua hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử chuẩn hóa thông tin, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.

CĐS cũng đã giúp tối ưu hóa nguồn lực và quy trình hành chính trong ngành Y tế. Việc tự động hóa nhiều quy trình hành chính phức tạp đã giảm đáng kể công việc giấy tờ, giải phóng thời gian và nguồn lực cho cán bộ y tế để tập trung vào các hoạt động chuyên môn.

Một điển hình trong việc triển khai CĐS tại tuyến y tế cơ sở là tỉnh Ninh Bình. Tỉnh Ninh Bình là một trong những tỉnh tiên phong trong việc triển khai CĐS tại tuyến y tế cơ sở, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử đã được triển khai tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn, giúp lãnh đạo Sở Y tế và các Trung tâm Y tế huyện theo dõi các chỉ số sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện.

Như vậy, CĐS và ứng dụng CNTT đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo ngành Y tế. Với sự tiếp tục đẩy mạnh CĐS, ngành Y tế sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, hướng tới sự hài lòng của người dân.