Trong thế giới hiện đại, các ngành công nghiệp thời trang, trang sức và mỹ phẩm không ngừng phát triển để đáp ứng nhu cầu của đại chúng. Tuy nhiên, bên cạnh những sản phẩm giá cả phải chăng, các thương hiệu cao cấp vẫn tồn tại và dành cho những người có khả năng chi trả. Nhưng liệu giá cả có thực sự là yếu tố định nghĩa cho luxury?
Gần đây, cuốn sách ‘Sell to the Rich: The Insider’s Handbook to Selling Luxury’ của Jeffrey Shaw đã khiến tôi suy ngẫm lại về khái niệm luxury. Với kinh nghiệm 40 năm chụp ảnh cho người giàu và nổi tiếng, Shaw đã có cái nhìn sâu sắc về cách luxury vận hành vượt qua nhãn mác. Ông viết: ‘Bản chất của luxury được xây dựng trên sự tận tâm không thể lay chuyển đối với chất lượng, dịch vụ, tính độc quyền và trải nghiệm đặc biệt. Và trong thời điểm bất ổn, mọi người tìm kiếm những sản phẩm và dịch vụ sẽ tồn tại lâu dài.’
Theo quan điểm này, triết học cũng có thể được xem là một dạng luxury. Đó là một cuộc theo đuổi bền bỉ, cam kết sâu sắc với chất lượng, trí tuệ và kinh nghiệm sống. Cũng như luxury, triết học có các cấp độ: triết học phổ thông thường đơn giản hóa ý tưởng để thu hút đại chúng, trong khi tư duy chất lượng cao nhất vẫn không thể tiếp cận được với phần lớn người dân. Nhưng khi được tiếp cận một cách trọn vẹn, triết học có sức biến đổi. Nó nuôi dưỡng sự phán đoán, trí tưởng tượng và cái nhìn sâu sắc về đạo đức.
Vậy tại sao các thương hiệu mỹ phẩm, đặc biệt là những thương hiệu quan tâm đến bản sắc, nghi thức và ý nghĩa, không tìm đến triết học? Trên thực tế, Cyrille Vigneron, Chủ tịch Cartier, từng nói: ‘Người lãnh đạo một nhà máy như Cartier phải có gốc rễ từ triết học, nghệ thuật, thẩm mỹ và xã hội học’. Tư duy này đã giúp Cartier trở thành một thương hiệu văn hóa. Bên cạnh đó, Barbara Stegemann, người sáng lập The 7 Virtues Perfume, đã viết một cuốn sách chi tiết về bảy đức hạnh từ triết học Stoic đã truyền cảm hứng cho thương hiệu và nước hoa.
Từ Plato đến Elaine Scarry, các triết gia đã khám phá cách vẻ đẹp ảnh hưởng đến cuộc sống con người, giá trị và hành vi. Ngành công nghiệp mỹ phẩm đang có cơ hội để học hỏi từ những ý tưởng này, không chỉ như một lý thuyết trừu tượng mà còn là công cụ thực tế cho định hướng sáng tạo, tường thuật thương hiệu và căn cứ đạo đức.
Đối với Plato, vẻ đẹp là một cây cầu giữa sự thật và sự tốt đẹp, thứ nâng cao tâm hồn con người. Trong cuốn hội thoại Symposium, ông mô tả vẻ đẹp như một loại thang: Chúng ta bắt đầu bằng việc ngưỡng mộ vẻ đẹp thể chất, nhưng nếu chúng ta chú ý, nó có thể dẫn chúng ta đến những hình thức cao hơn – như tính cách, trí tuệ và cuối cùng là hình thức vẻ đẹp vĩnh cửu. Vẻ đẹp, đối với Plato, không bao giờ là điểm kết thúc. Đó là một lực lượng chuyển đổi.
Luxury thực sự cũng tương tự. Nó không chỉ về giá cả hay uy tín mà còn về sự xuất sắc, sự quan tâm và ý nghĩa lâu dài. Cũng một cảm nhận như vậy định nghĩa các thương hiệu mỹ phẩm tập trung vào thủ công, nghi thức và chiều sâu. Lấy Aesop làm ví dụ, sự nhấn mạnh vào kiến trúc, triết học và kể chuyện đã khiến nó trở thành một thương hiệu luxury được yêu thích một cách khó hiểu.
Các cửa hàng của thương hiệu này được thiết kế như những không gian phản tư. Các sản phẩm của họ được mô tả không phải bằng mánh lới mà bằng sự tự tin im lặng. Ở trường hợp này, vẻ đẹp không hét lên để thu hút sự chú ý; nó tạo điều kiện cho sự chú ý nở hoa.
Elaine Scarry trong cuốn sách On Beauty and Being Just của mình đã xây dựng dựa trên di sản của Plato khi viết: ‘Vẻ đẹp mang lại bản sao của chính nó.’ Vẻ đẹp không chỉ tồn tại một cách thụ động; nó tỏa sáng, nhân lên và truyền cảm hứng. Nó định hình cách chúng ta nhìn thế giới và cách chúng ta hành động trong thế giới đó.
Môi trường đẹp thường thúc đẩy sự quan tâm, trong khi sự xấu xí có thể làm tê dại trí tưởng tượng đạo đức của chúng ta. Nếu vẻ đẹp truyền cảm hứng cho sự chú ý, thì các thương hiệu nên xem xét cách thẩm mỹ của họ và giá trị của họ định hình những gì mọi người quan tâm đến.
Nhưng thường xuyên, chúng ta bỏ qua điều này. Hãy xem xét các công việc phổ biến nhất ở Mỹ. Theo Visual Capitalist, từ 1998 đến 2024, các ngành nghề hàng đầu hầu như không thay đổi: nhân viên bán lẻ, thu ngân và nhân viên phục vụ nhanh.
Các vai trò này gắn chặt với văn hóa tiêu thụ nhanh và loại bỏ. Trong một xã hội nghiện tốc độ, sự tiện lợi và số lượng, thật ngạc nhiên khi chúng ta đã giảm giá trị chất lượng để thuận tiện cho số lượng.
Liệu sự tập trung mới vào vẻ đẹp – hiểu theo cách triết học – có thể giúp thay đổi dòng chảy văn hóa này không? Liệu các thương hiệu vẻ đẹp, thay vì chỉ phản ánh văn hóa, có thể bắt đầu định hình lại nó bằng cách nhấn mạnh chất lượng, đạo đức và thiết kế có chủ ý không?
Điều này dẫn chúng ta đến một lớp luxury khác: ý nghĩa. Triết gia Hans-Georg Gadamer lập luận rằng vẻ đẹp là đối thoại; nó mời gọi giải thích và tham gia. Chúng ta không chỉ tiêu thụ một vật thể đẹp – chúng ta tương tác với nó, sống với nó và hiểu bản thân mình khác thông qua nó.
Vẻ đẹp, theo quan điểm này, không phải là bản chất cố định mà là một cuộc trò chuyện giữa vật thể, người tạo ra và người xem. Các thương hiệu mỹ phẩm luxury thường hành động theo cách này, dù có ý thức hay không.
Lấy ví dụ Augustinus Bader, được xây dựng xung quanh khoa học chăm sóc da tái tạo, thương hiệu này nhấn mạnh sửa chữa tế bào, tuổi thọ và nghi thức hơn là các giải pháp nhanh chóng.
Điều này vang vọng một hiểu biết triết học về vẻ đẹp như đang trở thành, không chỉ xuất hiện. Hoặc xem xét Furtuna Skin, kết hợp nông nghiệp biodynamic, phong cảnh Sicilia và kiến thức tổ tiên vào các công thức của mình.
Những thương hiệu này không chỉ bán sản phẩm; họ nuôi dưỡng ý nghĩa, sự hiện diện và sự quan tâm. Triết học có thể giúp làm sáng tỏ tại sao điều này quan trọng.
Nó đưa ra ngôn ngữ để phân biệt giữa mới mẻ và chiều sâu, giữa xu hướng và sự thật. Nó cho thấy làm thế nào vẻ đẹp trở thành một địa điểm cho bản sắc, nghi thức và hành động đạo đức.
Trong một thị trường tràn ngập sự giống nhau, các thương hiệu mời gọi sự tham gia suy nghĩ và trí tưởng tượng đạo đức sẽ tồn tại lâu dài.
Xu hướng sẽ đến và đi. Thuật toán sẽ thay đổi. Nhưng triết học, giống như luxury thực sự, tồn tại lâu dài. Trong một thế giới bão hòa với lựa chọn, ý kiến và chướng ngại vật, những thứ hiếm hoi và có giá trị nhất là sự rõ ràng, suy nghĩ và tầm nhìn.
Triết học có thể là luxury ít được sử dụng nhất trong kinh doanh ngày nay – không phải vì nó không thể tiếp cận được, mà vì sức mạnh của nó đã bị bỏ qua. Đối với các thương hiệu vẻ đẹp sẵn sàng vượt qua bề mặt và đến với cái tuyệt diệu, sự tiến hóa tiếp theo không phải là nhiều nội dung hơn hoặc tuyên bốดัง hơn.
Đó là suy nghĩ sâu sắc hơn – về vẻ đẹp, đạo đức và trải nghiệm con người. Điều đó không phải là một sự hưởng thụ. Đó là tương lai của luxury.