Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15) dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/08/2025, đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong quản lý doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tại Việt Nam. Luật này trao quyền tự chủ nhiều hơn cho DNNN, cho phép các doanh nghiệp này tự phê duyệt và triển khai chiến lược phát triển cũng như kế hoạch kinh doanh hàng năm mà không cần phải xin ý kiến hoặc phụ thuộc vào cơ quan đại diện chủ sở hữu. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm chuyển đổi từ mô hình quản lý hành chính sang cơ chế thị trường, với mục tiêu khơi thông nguồn lực và tăng cường năng lực tài chính cho DNNN.
Một điểm nổi bật khác của Luật này là tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính và nguồn nhân lực. Các DNNN sẽ được toàn quyền quyết định các chính sách tiền lương, thưởng, thù lao cho người lao động và lãnh đạo trong phạm vi quỹ lương được phê duyệt. Điều này giúp tăng tính cạnh tranh của DNNN trên thị trường lao động, đặc biệt là trong việc giữ chân và thu hút nhân sự chất lượng cao. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng được phép trích tối đa 50% lợi nhuận sau thuế vào Quỹ đầu tư phát triển và tối đa 3 tháng lương cho Quỹ khen thưởng, phúc lợi. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển mà còn cải thiện đời sống của người lao động.
Về mặt tài chính, Luật mới mang lại cơ chế huy động vốn linh hoạt hơn cho DNNN. Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty sẽ được quyền quyết định các phương án vay vốn mà không cần chờ phê duyệt từ cấp trên, trừ khi khoản vay vượt quá ba lần vốn chủ sở hữu. Cơ chế này giúp doanh nghiệp có thể kịp thời nắm bắt các cơ hội thị trường và chủ động triển khai các dự án đầu tư, tăng cường năng lực cạnh tranh.
Luat cũng mở rộng phạm vi đầu tư và xóa bỏ những rào cản trước đây trong lĩnh vực bất động sản. Các công ty mẹ nắm vốn chi phối của Nhà nước được phép cho công ty con vay nội bộ, tăng thêm tính linh hoạt và hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nội bộ tập đoàn, tổng công ty. Điều này cho phép các DNNN tận dụng tốt hơn nguồn lực sẵn có và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.
Để triển khai Luật một cách hiệu quả, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo 3 Nghị định quy định chi tiết. Các nghị định này sẽ quy định cụ thể về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại doanh nghiệp, và cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Đây là những văn bản dưới luật quan trọng nhằm hướng dẫn thực tiễn và tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình triển khai Luật.
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã nhấn mạnh rằng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp là một bước đi quan trọng trong việc đổi mới và phát triển doanh nghiệp nhà nước. Ông yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo các Nghị định với tinh thần tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, và nâng cao tính tự chủ của doanh nghiệp. Mục tiêu là tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho DNNN, giúp các doanh nghiệp này phát huy tối đa tiềm năng và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.