Trong quá trình phát triển của đất nước, doanh nghiệp tư nhân đã và đang đóng vai trò quan trọng không chỉ là đối tác thực hiện chính sách mà còn là động lực trực tiếp kiến tạo nền nông nghiệp xanh và thúc đẩy phát triển bền vững. Từ công nghiệp đến dịch vụ và giờ đây là nông nghiệp, doanh nghiệp tư nhân đang nổi lên như những kiến trúc sư của chuỗi giá trị bền vững. Họ không chỉ xuất khẩu sản phẩm mà còn xuất khẩu tư duy kinh doanh có trách nhiệm với môi trường, cộng đồng và quốc gia.
Ông Thái Như Hiệp, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, nhà sáng lập thương hiệu L’amant Café, chia sẻ về tương lai mà trong đó doanh nghiệp tư nhân không đồng hành cùng đất nước thì hành trình phát triển sẽ thiếu đi một lực đẩy quan trọng từ bên trong. Ông nhấn mạnh rằng nếu doanh nghiệp tư nhân không tham gia vào ‘cuộc chơi’ phát triển đất nước thì nhiều chương trình sẽ chỉ dừng lại ở khẩu hiệu. Doanh nghiệp tư nhân không phải là lực lượng phụ trợ mà là một mắt xích chủ lực trong việc thực hiện các sứ mệnh kinh tế lớn.
Với nông nghiệp, vai trò của doanh nghiệp tư nhân càng then chốt. Doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể làm chủ chuỗi giá trị nếu có niềm tin và sự đồng hành thực chất từ chính sách. Ông Hiệp cũng cho biết, đã đến lúc cần nhìn nhận thẳng thắn về vai trò của khu vực tư nhân trong bức tranh phát triển đất nước hiện nay. Nếu được chọn lại từ đầu, ông vẫn sẽ chọn con đường làm nông nghiệp vì tin rằng doanh nghiệp không thể thành công nếu nông dân còn nghèo.
Doanh nghiệp tư nhân đang đóng vai trò quan trọng trong việc ‘xanh hóa’ nông nghiệp và đáp ứng các quy định mới từ thị trường quốc tế. Cà phê Vĩnh Hiệp hiện đang xuất khẩu mạnh dòng cà phê hữu cơ, một phân khúc đòi hỏi khắt khe về tiêu chuẩn môi trường. Để xây dựng chuỗi giá trị xanh, không thể thiếu vai trò dẫn đường của doanh nghiệp tư nhân. Bà con cần vốn, cần thị trường, cần kỹ thuật và doanh nghiệp là người nắm cả ba điểm ấy.
Tới năm 2030, theo quy định của Liên minh châu Âu, toàn bộ cà phê nhập khẩu vào EU phải đạt chứng nhận không phá rừng, phát thải carbon ở mức thấp. Tới năm 2050, cà phê xuất khẩu phải đạt chuẩn phát thải Net Zero. Đó là thách thức nhưng cũng là cơ hội để định hình lại tư duy sản xuất.
Ông Hiệp kiến nghị cần chính sách cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong phát triển nông nghiệp xanh. Vấn đề lớn nhất là đất đai, không ít vùng nguyên liệu bị các doanh nghiệp đầu cơ nắm giữ, trong khi bà con đồng bào thiếu giấy tờ hợp pháp. Cần có cơ chế giao đất theo điều kiện sản xuất xanh. Nếu doanh nghiệp hoặc nông dân cam kết chuyển đổi vùng nguyên liệu sang hữu cơ, không phá rừng, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, thì phải được cấp quyền sử dụng đất ổn định và lâu dài.
Bên cạnh đó, cần có tín dụng xanh với lãi suất cho nông nghiệp thấp, điều kiện vay không quá khắt khe, và cơ chế bảo lãnh tín dụng cho các mô hình sản xuất xanh. Cuối cùng, doanh nghiệp mong mỏi một môi trường chính sách ổn định, nhất quán và minh bạch, nơi các nguồn lực được phát huy đúng chỗ, đúng lúc.