Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, thường là một quá trình phức tạp và nhạy cảm. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã tiến hành việc loại bỏ một phần tài liệu liên quan đến các thủ tục luận tội Tổng thống Donald Trump vào năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống của Hoa Kỳ. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về việc liệu có sự can thiệp từ chính quyền Trump nhằm loại bỏ những thông tin được xem là ‘gây chia rẽ’.
Trước những phản ứng dữ dội, Viện Smithsonian đã lên tiếng phủ nhận việc bị áp lực từ bất kỳ bên nào, khẳng định rằng việc cập nhật triển lãm là để đảm bảo nó phản ánh một cách toàn diện và chính xác tất cả các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sự việc này một lần nữa cho thấy rằng việc định hình và ghi chép lịch sử có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị và quyền lực.
Trên quy mô toàn cầu, hiện tượng các nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích của họ không phải là hiếm. Tại Trung Quốc, việc đề cập đến cuộc đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm. Tại Nga thời Liên Xô, những người bất đồng chính kiến với nhà lãnh đạo Josef Stalin không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và tài liệu lịch sử.
Ở Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lại lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình. Ví dụ như cựu Đệ nhất phu nhân Jackie Kennedy đã khăng khăng đòi lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã đưa vấn đề này lên một mức độ mới khi tạo ra một bầu không khí mà trong đó, người ta cảm thấy bị buộc phải chọn giữa việc trung thành với tổng thống và việc tuân thủ sự thật.
Động thái này của Tổng thống Trump đã làm dấy lên lo ngại về việc liệu lịch sử có được ghi chép và trình bày một cách trung thực và chính xác. Trong bối cảnh mà thông tin và sự thật ngày càng bị thách thức, việc bảo vệ và trình bày lịch sử một cách chính xác và minh bạch trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Điều này đòi hỏi sự cố gắng từ nhiều phía, bao gồm cả các cơ quan lưu giữ và trình bày lịch sử, lẫn công chúng trong việc yêu cầu và hỗ trợ cho việc trình bày lịch sử một cách chân thực.