Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực xây dựng kế hoạch để thích ứng với thuế quan mà Mỹ áp dụng, trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới. Theo một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), có hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới nhằm giảm thiểu rủi ro liên quan đến thuế quan. Điều này không chỉ diễn ra trong lĩnh vực xuất khẩu mà còn trong các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước, với 34,9% doanh nghiệp lựa chọn tìm kiếm thị trường mới.
Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Đặc biệt, các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang tập trung vào việc tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung nhiều hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.
Từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã chủ động lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Qua khảo sát, các doanh nghiệp thuộc nhiều ngành khác nhau cho rằng họ chịu tác động nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Việt Nam hiện có lợi thế với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng với 70 cơ chế hợp tác song phương.
Để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ cần đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác. Bên cạnh đó, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng được coi là điều cần thiết để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Họ cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ và Trung Quốc.
Các doanh nghiệp đang kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ Chính phủ để có thể tận dụng tốt hơn các FTA và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, từ đó giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.Đồng thời, việc phát triển công nghiệp hỗ trợ cũng sẽ giúp doanh nghiệp trong nước tăng cường sản xuất và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.